การศึกษาการเดินทางเชิงประวัติศาสตร์เพื่อกระบวนการประพันธ์เพลงไทย : การเดินทางของเฉกอะหมัดจากเปอร์เซียสู่อยุธยา

บทคัดย่อ

         บทความวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง “การประพันธ์เพลงไทยชุด การเดินทางของเฉกอะหมัด” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดที่สำคัญเกี่ยวกับการเดินทางของเฉกอะหมัดอันเป็นแรงบันดาลใจแห่งแนวคิดการประพันธ์เพลงไทยเชิงสร้างสรรค์ชุด การเดินทางของเฉกอะหมัด โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิและการค้นคว้าทางเอกสาร

         ผลการวิจัยพบว่า แนวคิดสำคัญ 4 ประการซึ่งเป็นสาระสำคัญและสร้างแรงบันดาลใจในการประพันธ์บทเพลง ประกอบไปด้วยเรื่องเล่ากึ่งตำนานเกี่ยวกับการเดินทางของเฉกอะหมัด แนวคิดด้านภูมิลำเนาถิ่นกำเนิดของเฉกอะหมัด แนวคิดด้านวัฒนธรรมและดนตรีเปอร์เซีย และแนวคิดด้านพฤติกรรมของอูฐในวัฒนธรรมเปอร์เซีย เส้นทางการเดินทางของเฉกอะหมัดเริ่มจากเมืองกูน (Kune) แคว้นแอสตะราบัด อาณาจักรเปอร์เซีย (ประเทศอิหร่านในปัจจุบัน) สู่กรุงศรีอยุธยาในช่วงปลายของสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชโดยใช้อูฐเป็นพาหนะ แนวคิดการประพันธ์เพลงไทยชุด การเดินทางของเฉกอะหมัด ประกอบด้วย 4 บทเพลง ได้แก่ 1. เพลงปฐมคุณา แสดงจินตภาพในการเดินทางจากเปอร์เซียด้วยความระลึกในพระคุณแผ่นดินถิ่นฐานภูมิลำเนา 2. เพลงมรรคาสดุดี แสดงความเคารพต่อแผ่นดินโดยการสัญจรทางบกซึ่งมีอูฐเป็นพาหนะขนสัมภาระและสินค้าเนื่องจากอูฐมีสภาพร่างกายที่อดทนเป็นพิเศษต่อความแห้งแล้งในทะเลทราย 3. เพลงชลธีพรรณนา แสดงจินตภาพการเดินทางในทะเล 4. เพลงปัจฉิมวารกายี แสดงจินตภาพการเดินทางถึงกรุงศรีอยุธยาโดยสวัสดิภาพ โดยตีความนัยยะของคำว่า กายี ออกเป็น 2 ความหมาย คือ กายี ที่หมายถึง ตำบลท่ากายี อันเป็นจุดหมายที่เฉกอะหมัดเดินทางมาถึง ส่วนอีกนัยหนึ่ง กายี ในที่นี้คือ กายา หรือ กาย อันหมายถึงเรืองร่างของเฉกอะหมัด เป็นการแฝงความหมายทางนามธรรมเปรียบเปรยได้ว่า บัดนี้ร่างกายของเฉกอะหมัดได้สูญสลายไปตามกาลเวลาแต่คุณงามความดีของเฉกอะหมัดยังคงอยู่แม้กายสูญสลายแต่นามปรากฏชั่วนิรันดร์