วงดนตรีวังบางขุนพรหมจากแผ่นเสียงโบราณ

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาประวัติและบริบทการบันทึกเสียงวงดนตรี วังบางขุนพรหมจากแผ่นเสียงโบราณ 2. เพื่อศึกษาลักษณะสำคัญทางดนตรีของวงดนตรี วังบางขุนพรหม และ3. เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ทางดนตรีที่เกี่ยวข้องกับวงดนตรีวังบางขุนพรหมจากแผ่นเสียงโบราณ โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ การศึกษาทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การลงภาคสนาม เพื่อเก็บข้อมูล แผ่นเสียง การศึกษาตราแผ่นเสียง การศึกษาข้อมูลเสียง และการวิเคราะห์ข้อมูลเสียง นำเสนอในรูปการพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า การบันทึกเสียงวงดนตรีวังบางขุนพรหมได้เริ่มขึ้นครั้งแรกกับแผ่นเสียง ตราพาโลโฟนเมื่อปี พ.ศ. 2469-2472 พบสลากหน้าสีแดงเลือดหมู สีเขียว และสีน้ำเงิน และในปี พ.ศ. 2472 กับแผ่นเสียงตราโคลัมเบีย สลากสีเขียว โดย หม่อมเจริญ ควบคุมดูแลการขับร้อง และจางวางทั่ว พาทยโกศลควบคุมดูแลวงดนตรี ทั้งนี้ มีนักดนตรีที่ร่วมบันทึกเสียงจำนวน 28 คน และมีผลงานเพลงที่ได้บันทึกเสียงจำนวน 80 รายการ ส่วนใหญ่เป็นเพลงประเภทเพลงตับ จำนวน 23 รายการ จากการศึกษาลักษณะสำคัญทางดนตรี พบว่า บทร้องและคำร้องมีลักษณะการเพิ่มคำ ลดคำ และเปลี่ยนแปลงถ้อยคำตามความเหมาะสมโครงทางร้องที่เด่นชัดเป็นการให้ความสำคัญกับเสียงของลูกตก ทำให้วิธีการออกเสียงคำร้องไม่ตรงกับ หลักการผันเสียงวรรณยุกต์ในภาษาไทย โครงสร้างเพลงและการแปรทำนองเป็นไปตามแนวทางของ วังบางขุนพรหมและสำนักพาทยโกศล ในขณะที่การสังเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการดีสโคกราฟีและดิสโคโลยีทำให้เห็นถึงปรากฏการณ์ทางดนตรีจากแผ่นเสียงจำแนกเป็นสามประเด็น คือ องค์ความรู้ด้านบทเพลง เครือข่ายนักดนตรีและยุคสมัยรุ่งเรืองของวงดนตรีวังบางขุนพรหม