การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง ชีวิตในสิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
คำสำคัญ:
การวิจัยเป็นฐาน, ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณบทคัดย่อ
งานวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมาย 1) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพของกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง ชีวิตในสิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ตามเกณฑ์ 75/75 2) เพื่อเปรียบเทียบทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณก่อนและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน ระเบียบวิธีวิจัยดำเนินการตามกระบวนการวิจัยและพัฒนา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณเรื่อง ชีวิตในสิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 2) แบบทดสอบวัดทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ 3) แบบประเมินความพึงพอใจที่มีต่อการเรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐาน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/1 โรงเรียนผดุงราษฎร์ ปีการศึกษา 2563 จำนวน 28 คน แบบแผนการวิจัยคือ One Group Pretest-Posttest Design สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือการทดสอบค่าที (t-test dependent)
ผลการวิจัย พบว่า 1) กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐานเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง ชีวิตในสิ่งแวดล้อม สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด ( = 4.70, S.D. = 0.53) และกิจกรรมการเรียนรู้มีประสิทธิภาพเท่ากับ 76.22/77.44 2) ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณหลังเรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐานสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 3) นักเรียนที่เรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐานมีความพึงพอใจต่อกิจกรรมการเรียนรู้ในระดับมากที่สุด ( = 4.69, S.D. = 0.48)
เอกสารอ้างอิง
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2546). ภาพอนาคตและคุณลักษณะของคนไทยที่พึงประสงค์. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ.
เคียงขวัญ ดงภักดี. (2558). การพัฒนาการจัดการเรียนรู้โดยผสานแนวคิดการใช้วิจัยเป็นฐานประกอบกลุ่มร่วมมือ วิชาประวัติศาสตร์ เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะการนำตนเองในการเรียนรู้และการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3. วิทยานิพนธ์ ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
จรัส สุวรรณเวลา. (2545). ระบบวิจัยโลกกับระบบวิจัยไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ.
จิตติมา อัครธิติพงศ์. (2552). ความพึงพอใจในการจัดการเรียนการสอนวิชาการจัดการทรัพยากรมนุษย์ของนักศึกษาภาคปกติ ระดับปริญญาตรี 4 ปี สาขาวิชาการบริหารทรัพยากรมนุษย์ ประจำการศึกษาที่ 2/2552. การวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนการสอน คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.
จิรัชยาพร ทองลือ. (2558). ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามรูปแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5E ร่วมกับเว็บบล็อก เรื่องอินเทอร์เน็ต สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เพื่อส่งเสริมการคิดอย่างมีวิจารณญาณ. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์. (2559). 80 นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ. พิมพลักษณ์, นนทบุรี พี บาลานซ์ดีไซด์แอนปริ้นติ้ง.
ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์. (2553). การจัดการเรียนรู้แนวใหม่. นนทบุรี: สหมิตรพริ้นติ้ง. แอนด์พับลิสซิ่ง.
ชัยยงค์ พรหมวงศ์. (2556). การทดสอบประสิทธิภาพสื่อหรือชุดการสอน. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย. ปีที่ 5 ฉบับที่ 1 (มกราคม - มิถุนายน 2556).
ชัยยงค์ พรหมวงศ์. (2545). การทดสอบประสิทธิภาพชุดการสอน. นนทบุรี:มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ณรงค์ โพธิ์พฤษานันท์. (2551). ระเบียบวิธีวิจัย. พิมพลักษณ์, กรุงเทพฯ : เอ็กเปอร์เน็ท
ตะวัน เทวอักษร และคณะ. (2556). “ทักษะการคิดพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาการศึกษาไทย” การพัฒนาทักษะการคิด. ปีที่ 5 ฉบับที่ 13 (พฤษภาคม) : 4.
ทิศนา แขมมณี. (2560). ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
บุญชม ศรีสะอาด. (2545). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน์
ปทีป เมธาคุณวุฒิ. (2547) . การเรียนการสอนโดยใช้กระบวนการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 3.กรุงเทพฯ:คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปกิต วิเศษปัดสา. (2556). ผลของการเรียนรู้ชุมชนโดยใช้การวิจัยเป็นฐานที่มีต่อมโนทัศน์การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมและเจตคติต่อการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทยของนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 4. วิทยานิพนธ์ ครุศาสตร์มหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปรียนันท์ สิทธิจินดา. (2552). ปรับการเรียนเปลี่ยนการสอนด้วยวิจัยนอกชั้นเรียน. สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2563, จาก https://www.node.rbru.ac.th/article/article31.pdf
ประพันธ์ศิริ สุเสารัจ. (2551). การพัฒนาการคิด. กรุงเทพฯ : 9119 เทคนิคพริ้นติ้ง.
ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2547). การเรียนการสอนที่มีการวิจัยเป็นฐาน. กรุงเทพฯ: คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พิจิตรา ทีสุกะ. (2556). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้วิจัยเป็นฐานวิชาการพัฒนาหลักสูตรสำหรับนักศึกษาวิชาชีพครู. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบันฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พิชิต ฤทธิ์จรูญ. (2551). การวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ : ปฏิบัติการวิจัยในชั้นเรียน. (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ : ศูนย์หนังสือจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พวงผกา ปวีณบำเพ็ญ. (2560). การจัดการเรียนรู้โดยใช้วิจัยเป็นฐาน ResearchBased Learning. CMU Journal of Education, Vol. 1 No. 2 2017
มาเรียม นิลพันธุ์. (2557). วิธีวิจัยทางการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 6. นครปฐม :ศูนย์วิจัยและพัฒนาทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ยุทธ ไกยวรรณ์. (2545). พื้นฐานการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 4 กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2542.กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
รัตนะ บัวสนธ์. (2556). การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการศึกษา. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์คำสมัย.
ลัดดา ภู่เกียรติ. (2552). การสอนแบบโครงงานและการสอนแบบใช้วิจัยเป็นฐาน. กรุงเทพฯ: สาฮะแอนด์ซัน พริ้นติ้ง.
วรพจน์ วงศ์กิจรุ่งเรื่อง และ อธิป จิตตฤกษ์. (2554). ทักษะแห่งอนาคตใหม่ : การศึกษาเพื่อศตรวรรษที่ 21 = 21st century skills : rethinking how students learn. บรรณาธิการ พิมพ์ครั้งที่ 2, ฉบับปรับปรุง. กรุงเทพฯ : โอเพ่นเวิลด์ส.
วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่21. กรุงเทพฯ:มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์.
วิเชียร ภคพามงคลชัย. (2559). การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง เศรษฐศาสตร์มหภาค ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้การวิจัยเป็นฐานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการสอนสังคมศึกษา ภาควิชาหลักสูตรและวิธีสอน มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วราภรณ์ ศรีวิโรจน์. (2556). เอกสารประกอบการเรียนการสอน รายวิชา1026302 การจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน. คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี. สืบค้นจาก http://edu.rajabhat.edu/e-media/07.pdf.
วิชัย เหลืองธรรมชาติ. (2531). ความพึงพอใจและการปรบตัวต่อสภาพแวดล้อมใหม่ของประชากรในหมู่บ้านอพยพโครงการเขื่อนรัชชประภา (เชี่ยวหลาน) จังหวัดสุราษฏร์ธานี. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, สาขาบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
เสาวนีย์ กานต์เดชารักษ์. (2539). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนแบบเน้นวิจัยทางการศึกษาพยาบาล . จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย/กรุงเทพฯ.
สมหวัง พิธิยานุวัฒน์ และ ทัศนีย์ บุญเติม. (2547). การสอนแบบ Research Based Learning. ในไพฑูรย์ สินลารัตน์ (บรรณาธิการ). การเรียนการสอนที่มีการวิจัยเป็นฐาน. (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพมหานคร:
สริญญา มารศรี. (2562). การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ในศตวรรษที่ 21. วารสาร มจร นครน่านปริทรรศน์ ปีที่ 3 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม - ธันวาคม 2562). วิทยาลัยสงฆ์พุทธชินราช.
Dressel, P.L.; & Mayhew, L.B. (1957). General Education: Explorations in Evaluation. 2nd ed. Washington, D.C.: American Council on Education.
De Bono, Edward. (1982). Lateral Thinking : A Text book of Creativity. Harondswort : Penquin Book.
Ennis, R. H. (1985). “A logical basis for measuring critical thinking skill,”. Educational Leadership. 43(6) : 45-48. Gagne, R. M. (1977).
Good, C.V. (1973). Dictionary of Education. New York : McGraw-Hill
Gagne, Robert M. & Briggs, Leslite J. (1974). Principles of Instructional Design. New York : Rinehart and Winston.
Hilgard, E. R. (1962). Introduction to Psychology. New York: Harcourt.
Tiyara Mahardini. (2018). RESEARCH BASED LEARNING (RBL) TO IMPROVE CRITICAL THINKING SKILLS. Universitas Sebelas Maret. 3rd National Seminar on Educational Innovation (SNIP 2018).
Usmeldi, R. Amini, & S. Trisna. (2017). The development of research-based learning medel with science, environment, technology, and society Approaches to improve critical thinking of students. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 6(2), 318-325.
Watson , G. and Glaser , E.M. (1964). Watson Glaser Critical Thinking Appraisal Manual. New York : Harcourt , Brace and World Inc .