การพัฒนาสื่อส่งเสริมกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สะท้อนอัตลักษณ์ และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำคลองท่าแนะ จังหวัดพัทลุง
คำสำคัญ:
สื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว, การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์, อัตลักษณ์ชุมชนบทคัดย่อ
การพัฒนาสื่อส่งเสริมกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สะท้อนอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำคลองท่าแนะจังหวัดพัทลุง มีวัตถุประสงค์การวิจัย (1) เพื่อศึกษาอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำ คลองท่าแนะจังหวัดพัทลุงและคัดเลือกกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สะท้อนอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำ คลองท่าแนะจังหวัดพัทลุง (2) เพื่อออกแบบและ(3) เพื่อประเมินต้นแบบสื่อส่งเสริมกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สะท้อนอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำ คลองท่าแนะจังหวัดพัทลุง กลุ่มตัวอย่างได้จากการเลือกแบบมีวัตถุประสงค์ประกอบด้วย (1) ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำ32 คน ได้แก่ ภูมิปัญญาท้องถิ่นและปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำที่เป็นทางการผู้นำที่ไม่เป็นทางการตัวแทนประชาชนจากแต่ละหมู่บ้าน (2) ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับการคัดเลือกกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สะท้อนอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำ คลองท่าแนะจังหวัดพัทลุง30 คน เป็นกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและนักวิชาการ(3) ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สะท้อนอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมชุมชนคนต้นน้ำ คลองท่าแนะจังหวัดพัทลุง 8 คนได้แก่ ภูมิปัญญาท้องถิ่นและปราชญ์ชาวบ้าน (4) ผู้เชี่ยวชาญการประเมินผลสื่อต้นแบบ5 คน และ(5) นักท่องเที่ยว 30 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ การใช้กระบวนการกลุ่ม การระดมสมอง และการใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการอุปนัยและการใช้วิธีการทางสถิติค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบเครื่องหมายวิลคอกซัน
ผลการวิจัยพบว่า(1) ชุมชนคนต้นน้ำ คลองท่าแนะจังหวัดพัทลุงมีอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมดังนี้ อัตลักษณ์การใช้ภาษาไทยถิ่นใต้อัตลักษณ์อาหารพื้นถิ่นที่มีคุณค่ากับสุขภาพ อัตลักษณ์การทักทายที่เปิดเผยและจริงใจ อัตลักษณ์ความสัมพันธ์แบบเครือญาติ อัตลักษณ์ค่านิยมและบรรทัดฐานเชื่อสิ่งเหนือธรรมชาติ อัตลักษณ์ด้านจิตใจและการเรียนรู้รักและหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติ อัตลักษณ์ความเชื่อเกี่ยวกับครูหมอโนราที่มีผลต่อการดำรงชีวิตชุมชน ผลการคัดเลือกกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์สะท้อนอัตลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมของชุมชนคนต้นน้ำคลองท่าแนะจังหวัดพัทลุงได้แก่ จุดชมวิวควนไข่หด จุดชมวิวผาผึ้ง ถ้ำมัจฉาปลาวน วัดถ้ำเก่า ถ้ำเทวดา ถ้ำฤาษี และถ้ำสาย
(2) ต้นแบบสื่อส่งเสริมกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ฯเป็นสื่อเสมือนจริงใช้เทคโนโลยีAR (Augment Reality) แบบเต็มรูป ประกอบด้วย สื่อสิ่งพิมพ์แผนที่ท่องเที่ยวเขาปู่ และสื่อวีดิทัศน์ ใช้งานผ่านHP reveal application โดยมีคุณสมบัติด้านความถูกต้องเหมาะสมเชิงเทคนิคและความเป็นไปได้ทางปฏิบัติอยู่ในระดับค่อนข้างมากถึงมาก และคุณสมบัติด้านการตอบสนองกับความต้องการของชุมชนอยู่ในระดับค่อนข้างมาก
(3) ต้นแบบสื่อส่งเสริมกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ฯ มีผลการประเมินคุณลักษณะของสื่ออยู่ในระดับค่อนข้างมาก และมีผลการประเมินคุณภาพในการทำหน้าที่การสื่อสารอยู่ในระดับค่อนข้างมาก
(4) ผลการประเมินคุณลักษณะของสื่อและคุณภาพในการทำหน้าที่การสื่อสารของสื่อมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.87 (±0.87) และ 3.91 (±0.87) ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์การประเมินระดับค่อนข้างมาก (3.50) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ.05
เอกสารอ้างอิง
กฤธยากาญจน์ โตพิทักษ์. (2558). ระเบียบวิธีวิจัยทางสังคมศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 2. สงขลา: เหรียญทองการพิมพ์.
กฤธยากาญจน์ โตพิทักษ์ วรินธร เบญจศรี วีนัส ศรีศักดา จินตนา กสินันท์ เสาวรส ยิ่งวรรณะ คุณอานันท์ นิรมล และศิริรัตน์ สินประจักษ์ผล. (2559). การพัฒนากระบวนการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกรักษ์น้ำของเยาวชนลุ่มน้ำคลองท่าแนะ จังหวัดพัทลุง. กรุงเทพฯ : สกว.
ชัชวาล ชุมรักษาและคุณอานันท์ นิรมล. (2560). การพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ชุมชน "คนน้ำป่าเขาปู่" เพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกรักษ์น้ำ. กรุงเทพฯ : สกว.
นิรมล ขมหวาน. (2557). "อัตลักษณ์ของชุมชนตลาดโบราณบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ" สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์. 14(1), 125-144.
บุญเลิศ จิตตั้งวัฒนา. (2548). การพัฒนาการท่องเที่ยวแบบยั่งยืน. กรุงเทพฯ: เพรส แอดน์ ดีไซน์
ปาริฉัตร สิงห์ศักดิ์ตระกูล และพัชรินทร์ เสริมการดี. (2556). "การศึกษาศักยภาพและแนวทางการ พัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ของชุมชนบ้านทุ่งมะปรัง อำเภอควนโดน และบ้านโตนปาหนันอำเภอควนกาหลง จังหวัดสตูล" สุทธิปริทัศน์. 27(83), 97-112.
ภัทรพงศ์ อินทรกำเนิด, พันธุ์อาจ ชันรัตน์, มุทริกา พฤกษาพงษ์ และธนพนธ์ ตั้งตระกูล. (2553). ระบบนวัตกรรมรายงานสาขาเพื่อการพัฒนาระบบเศรษฐกิจฐานความรู้และเชิงสร้างสรรค์: กรณีศึกษาอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
ภูริวัจน์ เดชอุ่ม. (2556). "การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์: กรอบแนวคิดสู่แนวทางปฏิบัติสำหรับประเทศไทย" วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากรฉบับภาษาไทย. 33(2), 331-366.
วสันต์ เกียรติแสงทอง, พรรษพล พรหมมาศ, อนุวัตร เฉลิมสกุลกิจ (2552). การศึกษาเทคโนโลยีออคเมนต์เตดเรียลริตี้: กรณีศึกษาพัฒนาเกมส์ “เมมการ์ด”. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ,
วิภา ศรีระทุ. (2551). ศักยภาพแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศในอำเภอเขาค้อจังหวัดเพชรบูรณ์. สารนิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
วิสาข์ สอตระกูล. (2558). Service Design Force - สร้างพลังใหม่ให้กับการท่องเที่ยวเมืองน่าน. Retrieved October 25, 2012.
ศิรินาถ ปิ่นทองพันธ์. (2546). การรับรู้และการสื่อสารในการแสดงอัตลักษณ์ความเป็นชาวใต้ของนักศึกษา ภาคใต้ในกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาวาทวิทยาภาควิชาวาทวิทยา และสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สุดแดน วิสุทธิลักษณ์ พิเชฐ สายพันธ์ อรอุมา เตพละกุล และธีระ สินเดชารักษ์. (2556). การท่องเที่ยว เชิงสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน.
เสริมศักดิ์ ขุนพล. (2558). "การศึกษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม ความเชื่อของชุมชนเกาะยอ" วารสารปาริชาติมหาวิทยาลัยทักษิณ. 28(3), 82-103.
อินทิรา พงษ์นาค และศุภกรณ์ ดิษฐพันธุ์. (2558). "อัตลักษณ์ชุมชนเมืองโบราณอู่ทองจังหวัด สุพรรณบุรี" วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร ฉบับภาษาไทย" 8(3), 511-523.
Richards, G. and Wilson, J., 2006b: Tourism, creativity and development, Unpublished mimeo paper.
Tourism Western Australia. (2008). Five A’s of Tourism. Retrieved October 25, 2012.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2019 วารสารครุพิบูล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์เป็นของคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม
