การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
DOI:
https://doi.org/10.14456/edupsru.2019.10คำสำคัญ:
กิจกรรมการเรียนรู้, วิธีการแบบเปิด, ความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อสร้างและศึกษาประสิทธิภาพของกิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เส้นขนาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 75/75 2) เพื่อศึกษาผลการใช้กิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เส้นขนาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดย 2.1) เปรียบเทียบความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน 2.2) ศึกษาความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน 2.3) ศึกษาความ
พึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อกิจกรรมการเรียนรู้ โดยดำเนินกระบวนการวิจัยและพัฒนา ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 การสร้างและประเมินประสิทธิภาพของกิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เส้นขนาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ผู้วิจัยสร้างกิจกรรมการเรียนรู้จำนวน 4 เรื่อง คือ เส้นขนานและมุมภายใน เส้นขนานและมุมแย้ง เส้นขนานและมุมภายนอกกับมุมภายใน และเส้นขนานและรูปสามเหลี่ยม แล้วนำไปให้ผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 คน เพื่อตรวจสอบความเหมาะสมของกิจกรรมการเรียนรู้ จากนั้นนำไปทดลองใช้กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เพื่อพิจารณาความเหมาะสมของภาษา การสื่อสาร และเวลาที่ใช้ในการทำกิจกรรมการเรียนรู้ และทดลองใช้กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 9 คน เพื่อประเมินประสิทธิภาพของกิจกรรมการเรียนรู้ เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย กิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด และแบบประเมินความเหมาะสมของกิจกรรมการเรียนรู้ ใช้สถิติ ค่าเฉลี่ย () ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ค่า E1/ E2 ในการวิเคราะห์ข้อมูล
ขั้นตอนที่ 2 การทดลองใช้กิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เส้นขนาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่าง นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ปีการศึกษา 2560 ภาคเรียนที่ 2 โรงเรียนพิไกรวิทยา จำนวน 32 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย กิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด แบบวัดความสามารถใน
การให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ แบบบันทึกภาคสนาม และแบบวัดความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อกิจกรรมการเรียนรู้ แบบแผนการวิจัย คือ One–Group Pretest–Posttest Design ใช้สถิติ ค่าเฉลี่ย ( ) ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ค่าความยาก (P) ค่าอำนาจการจำแนกรายข้อ (D) ค่าความเชื่อมั่น ค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) และใช้สถิติ t–test
ผลการวิจัย พบว่า
- ได้กิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เส้นขนาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 4 เรื่อง โดยมีขั้นตอนการเรียนรู้ดังนี้ ขั้นที่ 1 การนำเสนอปัญหาปลายเปิด ขั้นที่ 2 การเรียนรู้ด้วยตนเองของนักเรียน ขั้นที่ 3 การอภิปรายร่วมกันทั้งชั้นเรียน และขั้นที่ 4 การสรุปโดยการเชื่อมโยงแนวคิดของนักเรียน มีผลการพิจารณาความเหมาะสมจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 คน อยู่ในระดับมากที่สุด (
= 4.74, S.D. = 0.21) และมีประสิทธิภาพเท่ากับ E1/E2 = 78.50/79.05
- ผลการทดลองใช้กิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด เพื่อส่งเสริมความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ เรื่อง เส้นขนาน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่า
2.1 ผลการเปรียบเทียบความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนหลังเรียนที่เรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด ( = 72.31, S.D. = 10.67) สูงกว่าก่อนเรียน (
= 40.75, S.D. = 9.12) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
2.2 ผลการศึกษาความสามารถในการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนที่เรียนด้วยกิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด พบว่า นักเรียนได้ใช้ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ของตนเอง นำมาประกอบการพิจารณาปัญหาปลายเปิด มีการแสดงแนวคิดอย่างมีเหตุผล สามารถเชื่อมโยงเหตุและผล นำไปสู่ข้อสรุปอย่างเป็นลำดับขั้นตอน
2.3 ผลการตรวจสอบความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อกิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด จากการประเมินผลในภาพรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก ( = 4.43, S.D. = 0.18)
เอกสารอ้างอิง
2. ตติมา ทิพย์จินดาชัยกุล. (2547). ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยวิธีการแบบเปิด (Open Approach) ที่มีต่อการแก้ปัญหาและการให้เหตุผลทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขามัธยมศึกษา คณิตศาสตร์ศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนคริทรวิโรฒ.
3. เทียมจันทร์ พานิชย์ผลินไชย. (มปป.) เอกสารคำสอนระเบียบวิธีวิจัย. พิษณุโลก: คณะศึกษาศาสตร์
มหาวิทยาลัยนเรศวร.
4. บุญชม ศรีสะอาด. (2556). การวิจัยเบื้องต้น. (9). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สุวีริยสาสน์.
5. ประภากร ปัญญาดี. (2557). การพัฒนาชุดการสอนคณิตศาสตร์ที่เน้นกระบวนการสอนด้วยวิธีการแบบเปิดเรื่อง เวลา ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3. ปริญญานิพนธ์วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาคณิตศาสตร์ศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี.
6. ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์ และคณะ. (2546). การปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ในโรงเรียนโดยเน้นกระบวนการทางคณิตศาสตร์. ขอนแก่น: ขอนแก่นการพิมพ์
7. ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์. (2547). การสอนโดยใช้วิธีการแบบเปิดในชั้นเรียนคณิตศาสตร์ญี่ปุ่น. KKU Journal of Mathematics Education, 1(1), 5-6.
8. วรวรรณ กฤตยากรนุพงศ์. (2551). กิจกรรมการเรียนการสอนเรื่องความเท่ากันทุกประการโดยใช้การแปลงทางเราขาคณิตและซอฟแวร์เรขาคณิตแบบพลวัต สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต (คณิตศาสตร์) กรุงเทพมหานคร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
9. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ (2555). การวัดและประเมินผลคณิตศาสตร์. กรุงเทพ: ซีเอ็ดยูเคชั่น.
10. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ (2560). รายงานผลการวิจัยโครงการ TIMSS 2015. สืบค้นเมื่อ 17 พฤษภาคม 2561, จาก http://timssthailand.ipst.ac.th/timss/reports/timss2015report
11. อรสุธี คงมา. (2553). การส่งเสริมกระบวนการคิดทางคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านโคกสยา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานราธิวาส เขต 1 โดยใช้วิธีการแบบเปิด. ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิจัยและประเมินผลการศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
12. Laudien, R.C. (1999). Mathematical reasoning method for the elementary and middle school. Upper Saddle Rever, N.J. : Pearson Education, Inc.
13. Nohda, H. (1984). The Heart of Open Approach in Mathematics Teach in T. Kawaguchi, ED, Proceeding of the ICTM – JRME regional confluence on Mathematics Education. New York : Mc Millan Publishing.
