การประยุกต์ใช้ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพครูเพื่อการพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูสังคมศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสระแก้ว
การประยุกต์ใช้ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพครู เพื่อการพัฒนาการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูสังคมศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดสระแก้ว
คำสำคัญ:
ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพครู, การจัดการเรียนรู้เชิงรุก, สังคมศึกษาบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหาในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูสังคมศึกษาและเสนอแนวทางการจัดการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูสังคมศึกษาโดยใช้กระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยผู้วิจัยจำแนกขั้นตอนการดำเนินการวิจัยออกเป็น 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 ทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพและการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู ขั้นตอนที่ 2 เก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนาม โดยการลงพื้นที่กรณีศึกษาในโรงเรียนบ้านรัตนะ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 โดยใช้การสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (Semi-structured Interview) และแบบไม่เป็นทางการจากกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการจัดการศึกษาของโรงเรียนประกอบด้วยผู้ให้ข้อมูลที่เป็นกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 7 คน โดยผู้วิจัยกำหนดคุณลักษณะแบบเจาะจง (Purposive Sampling) และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม ขั้นตอนที่ 3 วิเคราะห์เนื้อหาและตรวจสอบความสมบูรณ์โดยใช้เทคนิคการตรวจสอบแบบสามเส้า (Triangulation) และขั้นตอนที่ 4 นำเสนอบทสรุปแบบพรรณนาเชิงวิเคราะห์ (Analytical Description)
ผลการศึกษา พบว่าปัญหาในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู คือ สภาพทางกายภาพของโรงเรียนที่เป็นโรงเรียนขนาดเล็ก เนื้อหาในรายวิชากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม มีจำนวนมาก และครูขาดประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกและการดำเนินกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพของครูกลุ่มสาระสังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรมพบว่ามีการนำแนวทางดังกล่าวไปใช้ในการกำหนดเป้าหมายในการปฏิบัติงานร่วมกันวางแผนการปฏิบัติงานการนำไปใช้และสะท้อนผล โดยครูได้นำเสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้เชิงรุกในรายวิชาสังคมศึกษาใน 4 ด้านคือ 1) การใช้กิจกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก 2) สื่อและแหล่งเรียนรู้ 3) การมีส่วนร่วมของนักเรียน และ 4) การวัดและประเมินผล
เอกสารอ้างอิง
กมลวรรณ สุภากุล. (2559). การจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning เพื่อให้ผู้เรียนรู้จริง. นครสวรรค์:มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์.
กลุ่มนิเทศติดตามและประเมินผล สพป.สระแก้ว เขต 2. (2563). รายงานผลการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ปีการศึกษา 2563. สระแก้ว: ม.ป.ท.
ชูชาติ พ่วงสมจิตร์. (2558). ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ. วารสารศึกษาศาสตร์ มสธ, 10(1), 34-41.
-------. (2560). การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชน. วารสารวิชาการ Veridian E –Journal, Silpakorn University ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ, 10(2), 1342 – 1354.
--------. (2560). ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพและแนวทางการนำมาใช้ในสถานศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์ มสธ, 10(1), 1-8.
เด่นศักดิ์ หอมหวล. (2558). ผลการจัดการเรียนรู้แบบโครงการเพื่อถ่ายทอดศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นโดยใช้ชุมชนเป็นแหล่งเรียนรู้ สำหรับนักศึกษาวิทยาลัยชุมชน. วารสารครุพิบูล, ฉบับพิเศษ(1), 22-34.
ทิศนา แขมมณี. (2548). การจัดการเรียนรู้โดยผู้เรียนใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ หลักการ แนวทาง และวิธีการ. กรุงเทพฯ : ม.ป.ท.
นริศ ภูอาราม. (2560). การพัฒนาระบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ สำหรับเครือข่ายโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก (ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
บุญชม ศรีสะอาด. (2545). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
พิชิต ขำดี และต้องลักษณ์ บุญธรรม. (2562). ความต้องการจำเป็นของการเป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพสำหรับโรงเรียนขนาดเล็ก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร, 39(2), 67 – 78.
พิมพันธ์ เดชะคุปต์ และพเยาว์ ยินดีสุข. (2561). การเรียนรู้เชิงรุกแบบรวมพลังกับ PLC เพื่อการพัฒนา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
-------. (2558). การจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
-------. (2560). ทักษะ 7C ของครู 4.0. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เพ็ญพนอ พ่วงแพ. (2561). การพัฒนารูปแบบกิจกรรมการเรียนการสอนตามแนวคิดทฤษฎีการสร้างความรู้ร่วมกับแนวคิดการจัดการเรียนรู้เชิงรุก เพื่อส่งเสริมสมรรถนะครูสังคมศึกษา สำหรับนักศึกษาวิชาชีพครู. วารสารวิชาการ Veridian E –Journal, Silpakorn University ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ, 11(2), 703 - 717.
มารุต พัฒผล. (2557). การจัดการเรียนรู้ที่เสริมสร้างการรู้คิดและความสุขในการเรียนรู้. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.
รัตนะ บัวสนธ์. (2556). วิจัยเชิงคุณภาพการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
รัตนาวดี แสนยศ และคณะ. (2563). แนวทางการพัฒนาชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา หนองบัวลำภู เขต 1. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์, 6(1), 66 – 81.
วรลักษณ์ ชูกำเนิด. (2557). รูปแบบการเรียนรู้ทางวิชาชีพครูสู่การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 บริบทโรงเรียนในประเทศไทย (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต). สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
วัชรา เล่าเรียนดี. (2553) เทคนิคและยุทธวิธีพัฒนาทักษะการคิด การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ.นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วิชัย ประสิทธิ์วุฒิเวชช์. (2551). การพัฒนาหลักสูตรสานต่อที่ท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: ศูนย์เสริมปัญญาไทย.
วิภาพรรณ พินลาและวิภาดา พินลา. (2563). การเรียนรู้เชิงรุกของครูสังคมศึกษาในยุคไทยแลนด์ 4.0. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ, 20(1), 1-12.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. (2552). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์แห่งประเทศไทย.
-------. (2562). นโยบายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สมพร ทัพมงคล และ ทีปพิพัฒน์ สันตะวัน. (2555). แนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของครู ในโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยนาท. วารสารวิชาการเครือข่ายบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏภาคเหนือ, 2(2), 103 – 112.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2553). แนวทางการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2554). เพื่อนคู่คิดมิตรคู่ครู. กรุงเทพมหานคร: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สุรีย์พร เพ็งเลีย ดอร์ดูนู และภาวิดา มหาวงค์. (2563). การพัฒนารูปแบบการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพสำหรับโรงเรียนขนาดเล็กจังหวัดสุโขทัย. วารสารสวนสุนันทาวิชาการและวิจัย. 14(1), 1–16.
อรรฏชณม์ สัจจะพัฒนกุล และอัฐณีญา สัจจะพัฒนกุล. (2562). สังคมศึกษาเพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างยั่งยืน:เตรียมพลเมืองเพื่อสร้างสรรค์ ชุมชนน่าอยู่อย่างมีส่วนร่วมผ่านหลักสูตรวิชาสังคมศึกษาเชิงพื้นที่. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 8(1), 206-221.
อริยา คูหา และคณะ. (2562). โลกที่เปลี่ยนแปลงการเรียนรู้ที่ผ่านสู่ Active Learning. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี, 30(2), 1-13.
Council for the Curriculum, Examinations and Assessment. (CCEA). (2007). Active Learning and Teaching Methods. UK: A PMB publication.
Danielle D. (2019). Teachers’ Perception of Voluntary Professional Learning Community (PLC) Participation and Their Instructional Practices (Doctoral dissertation). New York: ST. John’s University.
National Council for the Social Studies. (1992). National Curriculum Standards for Social Studies: Executive Summary. Retrieved March 17, 2021, form http://www.socialstudies.org/standards/Execsummary.
Rachellee L.B. (2019). The Elementary Principal’s Role in Professional Development and Learning Communities: How to Support Continual Professional Growth (Doctoral dissertation) Wisconsin: University of Wisconsin Madison.
Smith, R.T.(1991). Characteristics of Effective School Systems in Georgia. Dissertation Abstracts International, 51(7), 2228-a.
Vygotsky. L.S. (1978). Mind in Society. Cambridge: Harvard University Press.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์เป็นของคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม
