บทวิพากษ์และทางเลือกอุดมการณ์การพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิพากษ์อุดมการณ์การพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก และเสนอแนะอุดมการณ์ทางเลือกเพื่อสร้างความยั่งยืนของการพัฒนาภาคตะวันออก วิธีวิทยาการวิจัย ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพแนวสหวิทยาการแบบข้ามพ้นสาขา โดยเน้นวิธีวิทยาการวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์ วิธีดำเนินการวิจัยอาศัยการศึกษาเอกสาร และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก
ผลการวิจัย 1) การวิพากษ์อุดมการณ์การพัฒนาการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก พบว่า เสรีนิยมใหม่ในฐานะอุดมการณ์ภายนอกมีบทบาทจำกัดในการพัฒนาการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก ขณะเดียวกัน ข้อวิพากษ์อุดมการณ์เสรีนิยมใหม่กับการพัฒนาการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก พบว่า มีเบื้องหลังการทำงานที่มุ่งตอบสนองการพัฒนาระบบทุนนิยมผ่านการให้ความชอบธรรมในการผลิตซ้ำระบบทุนนิยม โดยมีเป้าหมายเพื่อการสะสมทุนและสร้างความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ เป็นการพัฒนาที่มีลักษณะของความเหลื่อมล้ำมุ่งกระจายผลประโยชน์ให้กับชนชั้นนำกลุ่มน้อยที่เป็นกลุ่มทุนหลักจตุภาคี ขณะที่ ชาวบ้านซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่เป็นผู้เสียประโยชน์จากการพัฒนา 2) ข้อเสนอแนะอุดมการณ์ทางเลือกเพื่อสร้างความยั่งยืนของการพัฒนาภาคตะวันออก พบว่า อุดมการณ์และยุทธศาสตร์การพัฒนาที่เอื้อประโยชน์ให้กับประชาชนและชุมชนท้องถิ่น ได้แก่ อุดมการณ์ชุมชนนิยมเชิงนิเวศสังคมและยุทธศาสตร์การพัฒนาที่เน้นการมีส่วนร่วมของประชาชน ยุทธศาสตร์การพัฒนาที่เน้นความยุติธรรมเชิงนิเวศ ยุทธศาสตร์การพัฒนาที่เน้นความเท่าเทียมในการกระจายผลการพัฒนา ยุทธศาสตร์การพัฒนาโดยการเสริมพลังชุมชน ซึ่งอุดมการณ์และยุทธศาสตร์การพัฒนาตามแนวทางดังกล่าวนี้ จะเป็นการพัฒนาแบบคู่ขนานไปกับการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร ถือว่าเป็นลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาธุรกิจการค้า. (2564). ข้อมูลธุรกิจในพื้นที่การพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก. เข้าถึงได้จาก https://www.dbd.go.th/download/ document_file/Statisic/2564/ECONOMICZONE/EEC.pdf. 1 ธันวาคม 2565.
เคฮิล ดาเมียน คูเปอร์ เมลินดา โกนิงส์ มาร์แตง และพริมโรส, เดวิด. (2563). แนวทางการศึกษาเสรีนิยมใหม่. (แปลจาก Damien Cahill, “Introduction: Approaches to Neoliberalism,” The SAGE Handbook of Neoliberalism. โดย ภาคิน นิมมานนรวงศ์ และมนภัทร จงดีไพศาล). ใน ฟูโกต์กับเสรีนิยมใหม่ 5–39. กรุงเทพฯ: อิลลูมิเนชันส์ เอดิชันส์.
เครือเจริญโภคภัณฑ์ We are CP. (2563). CP ผนึก ‘กว่างซี’ ปั้น ‘นิคมจีนซีพีจีซี’. เข้าถึงได้จาก https://www.wearecp.com/n63–1302–1–222/. 1 ธันวาคม 2565.
จิรัฏฐ์ ทองสุวรรณ์. (13 สิงหาคม 2565). สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดฉะเชิงเทรา เขต 4. สัมภาษณ์.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2557). การเป็นสมัยใหม่กับแนวคิดชุมชน. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ชลัช บุญหลาย. (15 กันยายน 2565). อดีตผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน). สัมภาษณ์.
ชัยณรงค์ เครือนวน. (2550). เศรษฐศาสตร์การเมืองของการพัฒนาอุตสาหกรรมในจังหวัดระยอง. วิทยานิพนธ์ ร.ม. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
________. (2563). ยุทธศาสตร์การพัฒนา ความเปลี่ยนแปลงปฏิบัติการทางสังคม และข้อเสนอ เชิงนโยบายภายใต้การพัฒนาอุตสาหกรรมในพื้นที่มาบตาพุด จังหวัดระยอง. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา, 8(1), 25–47.
ชัยณรงค์ เครือนวน และพิมพ์ประไพ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา. (2564). รายงานวิจัย เรื่อง เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยการพัฒนา : ศึกษาการพัฒนาเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก. ชลบุรี: คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
ชัยยนต์ ประดิษฐศิลป์ และชัยณรงค์ เครือนวน. (2549). รายงานวิจัยการจัดทำผังพิสัยการวิจัยระบบสุขภาพกับการพัฒนาอุตสาหกรรมในอนุภาคตะวันออก. สนับสนุนการวิจัยโดยศูนย์จัดการวิจัยระบบสุขภาพภาคตะวันออก (ศวรส.อ) ม.บูรพา. ชลบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.).
ชัยยนต์ ประดิษฐ์ศิลป์. (2559). วิธีวิทยาการวิจัยทางสังคม. จันทบุรี: คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
ชัยยนต์ ประดิษฐ์ศิลป์ และคณะ. (2550). โครงการสำรวจความคิดเห็นเรื่องการรับรู้ปัญหาและการจัดการมลพิษของประชาชนในเขต
เทศบาลมาบตาพุด จังหวัดระยอง. ชลบุรี: ศูนย์จัดการระบบสุขภาพภาคตะวันออก มหาวิทยาลัยบูรพา, สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชัยยนต์ ประดิษฐศิลป ชัยณรงค์ เครือนวน และ จิตรา สมบัติรัตนานันท์. (2566). การใช้อำนาจรัฐในการจัดระบบที่ดินของระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก ใน ผาสุก พงษ์ไพจิตร (บ.ก.), Getting Land Right ระบบกำกับดูแลที่ดินไทยต้องปฏิรูป. (หน้า 250–283). มติขน.
________. (2564). รายงานฉบับสมบูรณ์ เรื่องการใช้อำนาจรัฐในการจัดระบบที่ดินของระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.).
แซนเดล, ไมเคิล เจ. (2564). JUSTICE: What’s the Right Things to Do? (ความยุติธรรม). แปลโดย สฤณี อาชวานันทกุล. (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: ซอลท์ พับลิชชิ่ง.
ณรงค์ เพ็ชรประเสริฐ. (2527). เศรษฐกิจการเมืองไทยภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม. ใน เศรษฐกิจกับการเมืองไทย. หน่วยที่ 4, 190–245. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
นพนันท์ วรรณเทพสกุล. (2560). รัฐพัฒนาการ : อุดมการณ์และจินตภาพการพัฒนาเศรษฐกิจ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บริษัท เครือเจริญโภคภัณฑ์ จำกัด. (2562). รฟท. จับมือ CP เปิดประวัติศาสตร์หน้าใหม่ เซ็นสัญญาเดินหน้ารถไฟความเร็วสูงเชื่อมสามสนามบิน. เข้าถึงได้จาก https://www.cpgroupglobal.com/th/newsroom/news/136/srt–and–cp–group– signed–the–ppp–agreement–to–develop–the–high–speed–rail–linking–three–airports–project. 1 ธันวาคม 2565.
บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน). (2564). สื่อประชาสัมพันธ์ ข่าวความเคลื่อนไหว ปตท. ร่วมทุนฟ็อกซ์คอนน์ เตรียมจัดตั้งโรงงานผลิตยานยนต์ไฟฟ้าครบวงจร พร้อมดันไทยสู่ศูนย์กลางอาเซียน. เข้าถึงได้จาก https://www.pttplc.com/th/Media/News/Content–25830.aspx. 1 ธันวาคม 2565.
_______. (2565). แบบแสดงรายการข้อมูลประจำปี/รายงานประจำปี 2564 (แบบ 56–1 One Report). เข้าถึงได้จาก https://ptt.listedcompany.com/misc/one–report/20220323–ptt–one–report–2021–th.pdf. 1 ธันวาคม 2565.
ปรีชา เปี่ยมพงษ์ศานต์. (2541). เศรษฐศาสตร์สีเขียวเพื่อชีวิตและธรรมชาติ. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ผาสุก พงษ์ไพจิตร และเบเคอร์ คริส. (2563). ประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัย. (พิมพ์ครั้งที่ 11). กรุงเทพฯ: มติชน.
เพ็ญโฉม แซ่ตั้ง และวลัยพร มุขสุวรรณ. (2546). รายงานการประเมินผลทางสุขภาพจากการพัฒนานิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดและพื้นที่ใกล้เคียง. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
เพ็ญโฉม แซ่ตั้ง. (2560). เปิดผลการศึกษามลพิษอุตสาหกรรม 4.0. เข้าถึงได้จาก https://waymagazine.org/world_Environment_day/. 1 ธันวาคม 2565.
รุ้งตะวัน อ่วมอินทร์. (2558). มองเสรีนิยมใหม่ในมุมมองมานุษยวิทยา. จดหมายข่าวศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). 17(84), 4–9.
วิทยากร เชียงกูล. (2558). สิ่งแวดล้อม–ระบบนิเวศสังคมที่ทุกคนควรรู้. กรุงเทพฯ: แสงดาว.
_______. (2548). เศรษฐกิจไทย ปัญหาและทางแก้. กรุงเทพฯ: สายธาร.
วีระยุทธ กาญจน์ชูฉัตร. (2563). การเดินทางของเสรีนิยมใหม่ใน 3 ทวีป. ใน ฟูโก้ต์กับเสรีนิยมใหม่. กรุงเทพฯ: อิลลูมิเนชันส์ เอดิชันส์.
สรายุทธ์ สนรักษา. (13 สิงหาคม 2565). ผู้ประสานงานเครือข่ายรักแม่พระธรณี. สัมภาษณ์.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2526). แผนพัฒนาชายฝั่งทะเลตะวันออก. วารสารเศรษฐกิจและสังคม, 20(3), 5–26.
สำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (สกพอ.). (2564). ความเป็นมาของ อีอีซี. เข้าถึงได้จาก
https://www.eeco.or.th/th/government–initiative/why–eec. 1 ธันวาคม 2565.
_______. (2565). รายงานเศรษฐกิจรายไตรมาส. เข้าถึงได้จาก https://www.eeco.or.th/th/quarterly–economic–report/554. 1 ธันวาคม 2565.
สมศักดิ์ สามัคคีธรรม. (2559). ชาติพันธุ์ และการจัดการความขัดแย้งทางชาติพันธุ์. วารสารพัฒนาสังคม, 18(ฉบับพิเศษ), 157-173.
_______. (2566). การเสริมพลังชุมชนกับการพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
สุวิชา เป้าอารีย์. (2559). ความเสมอภาค : แนวคิดและข้อถกเถียงเบื้องต้น. วารสารพัฒนาสังคม, 18(ฉบับพิเศษ), 1–18.
อะกิระ ซุเอะฮิโระ. (2565). การพัฒนาอุสาหกรรมแบบไล่กวด : เส้นทางและอนาคตของเศรษฐกิจเอเชียตะวันออก. (แปลจาก Catch–up Industrialization the Trajectory and Prospects of East Asian Economies) แปลโดย เนตรนภา ไวทย์เลิศศักดิ์ (ยาบุชิตะ), นิภาพร รัชตพัฒนากุล, สุณีย์รัตน์ เนียรเจริญสุข, ปิยวรรณ อัศวราชันย์, สุภา ปัทมานันท์. นนทบุรี: ฟ้าเดียวกัน.
ฮาร์วี เดวิด. (2562). Seventeen Contradictions and The End of Capitalism (ความขัดแย้งสิบเจ็ดประการกับจุดจบของระบบทุนนิยม) แปลโดย ภัควดี วีระภาสพงษ์. กรุงเทพฯ: สวนเงินมีนา.
Byrne, J.A. (2010). Ecological Justice. Encyclopedia of Geography. Retrieved from https://www.researchgate.net/profile/Jason–Byrne–3/publication/48380927_Ecological_Justice/links/0deec51c2b01a30169000000/Ecological–Justice.pdf. December 18th, 2022.
Chodorkoff, Dan. (2020). นิเวศวิทยาสังคม : มนุษย์นิยมเชิงนิเวศ. แปลโดย Peam Pooyongyut. เข้าถึงได้จาก https://dindeng.com/social–ecology–chodorkoff/. 1 ธันวาคม 2565.
Evans, P. (1979). Dependent Development: The Alliance of Multinational State, and Local Capital in Brazil. NJ.: Princeton University Press.
Etzioni. (1993). The Spirit of Community: Rights, Responsibilities and the Communitarian Agenda. New York: Rowman & Littlefield.
Goulet, D. (1989). Participation in Development: New Avenues. World Development, 17(2), 165–178.
Harvey D. (2005). A Brief History of Neoliberalism. UK: Oxford University Press.
Laverack, G. (2007). Health Promotion Practice: Building Empowered Communities. Open University Press. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/263132333_Health_Promotion_Practice_Building_empowered_communities/link/0deec53a00a911d86c000000/download. November 5th, 2022.
Mohamed Sheikh Elmi. (2022). Equality of Opportunity or Equality of Outcome. Retrieved from https://accord.edu.so/blog/our–blog–1/post/equality–of–opportunity–or–equality–of–outcome–12#blog_content. November 2nd, 2022.
Prasad, R.R. (2017). Participatory Development: An Overview. Retrieved from https://egyankosh.ac.in/bitstream/123456789/39137/1/Unit–1.pdf. December 1st, 2023.
Tokar, B. (2019). Social Ecology. Pluriverse: A Post–Development Dictionary. (3.8–311). Retrieved from https://www.ehu.eus/documents/6902252/ 12061123/Ashish+Kothari+et+al–Pluriverse+A+Post–Development+ Dictionary-2019.pdf/c9f05ea0–d2e7–8874–d91c–09d11a4578a2. November 2nd, 2022.
