การศึกษาผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 ที่มีต่อการจัดการศึกษาของคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 ที่มีต่อการดำเนินชีวิต การเรียนการสอน และการทำงานของอาจารย์ นักศึกษา และภาคีเครือข่ายในการจัดการศึกษาของคณะครุศาสตร์ พร้อมทั้งผลกระทบที่มีต่อนักศึกษาที่มีภูมิหลังแตกต่างกัน และ 2) ให้ข้อเสนอแนะการจัดการศึกษาในสถานการณ์ของคณะครุศาสตร์และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาประกอบด้วยอาจารย์ นักศึกษา และภาคีเครือข่ายในการจัดการศึกษาของคณะครุศาสตร์ แยกเป็นผู้ให้ข้อมูลสำหรับเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ 28 คน และตัวอย่างที่ใช้เก็บข้อมูลเชิงปริมาน จำนวน 922 คน ซึ่งเลือกโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ ประเด็นสนทนากลุ่ม แบบสัมภาษณ์ และแบบสอบถาม โดยผู้วิจัยสร้างขึ้น ตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือด้วยการวิเคราะห์ความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ วิเคราะห์ค่าอำนาจจำแนก และวิเคราะห์ความเชื่อมั่น วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพและข้อมูลลเชิงปริมาณโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์สหสัมพันธ์ และการวิเคราะห์ความแปรปรวน

ผลการวิจัยพบว่า

1. 1. ผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 ที่มีต่อการดำเนินชีวิต การเรียนการสอน และการทำงานของอาจารย์ นักศึกษา และภาคีเครือข่าย พบว่า ในภาพรวมมีการรับรู้สถานการณ์ COVID-19 มีความรู้ และมีการป้องกันตนเองให้ปลอดภัยจาก COVID-19 อยู่ในระดับค่อนข้างมากถึงระดับมาก
2. ข้อเสนอแนะในการจัดการศึกษาเพื่อเตรียมความพร้อมและรับมือในสถานการณ์วิกฤตที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต ได้แก่ (1) การพัฒนาอาคาร สถานที่ และเครื่องมือในการตรวจวัดอุณหภูมิ (2) การช่วยเหลือนักศึกษาที่มาจากครอบครัวที่ได้รับผลกระทบโดยเลื่อนการชำระค่าลงทะเบียน การหารายได้เสริมของนักศึกษา (3) การกำหนดนโยบายและวางแผนแนวทางปฏิบัติที่ดี (4) กำหนดนโยบายการเรียนการสอนแบบออนไลน์ร่วมกับการสอนปกติ (5) การจัดห้องและอุปกรณ์การสอนออนไลน์ให้เพียงพอ (6) การสร้างความตระหนักให้อาจารย์พัฒนาตนเอง (7) การพัฒนาอาจารย์และบุคลากรภายนอกที่เกี่ยวข้องกับการผลิตครูให้สามารถจัดการเรียนการสอนและการทำงานแบบออนไลน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ (8) การชี้แจงวิธีการใช้งานหรือสาธิตวิธีการใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์ในการเข้าเรียนแบบออนไลน์

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 ที่มีต่อการดำเนินชีวิต การเรียนการสอน และการทำงานของอาจารย์ นักศึกษา และภาคีเครือข่ายในการจัดการศึกษาของคณะครุศาสตร์ พร้อมทั้งผลกระทบที่มีต่อนักศึกษาที่มีภูมิหลังแตกต่างกัน และ 2) ให้ข้อเสนอแนะการจัดการศึกษาในสถานการณ์ของคณะครุศาสตร์และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาประกอบด้วยอาจารย์ นักศึกษา และภาคีเครือข่ายในการจัดการศึกษาของคณะครุศาสตร์ แยกเป็นผู้ให้ข้อมูลสำหรับเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ 28 คน และตัวอย่างที่ใช้เก็บข้อมูลเชิงปริมาน จำนวน 922 คน ซึ่งเลือกโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ ประเด็นสนทนากลุ่ม แบบสัมภาษณ์ และแบบสอบถาม โดยผู้วิจัยสร้างขึ้น ตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือด้วยการวิเคราะห์ความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ วิเคราะห์ค่าอำนาจจำแนก และวิเคราะห์ความเชื่อมั่น วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพและข้อมูลลเชิงปริมาณโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์สหสัมพันธ์ และการวิเคราะห์ความแปรปรวน

ผลการวิจัยพบว่า

1. 1. ผลกระทบจากสถานการณ์ COVID-19 ที่มีต่อการดำเนินชีวิต การเรียนการสอน และการทำงานของอาจารย์ นักศึกษา และภาคีเครือข่าย พบว่า ในภาพรวมมีการรับรู้สถานการณ์ COVID-19 มีความรู้ และมีการป้องกันตนเองให้ปลอดภัยจาก COVID-19 อยู่ในระดับค่อนข้างมากถึงระดับมาก
2. ข้อเสนอแนะในการจัดการศึกษาเพื่อเตรียมความพร้อมและรับมือในสถานการณ์วิกฤตที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต ได้แก่ (1) การพัฒนาอาคาร สถานที่ และเครื่องมือในการตรวจวัดอุณหภูมิ (2) การช่วยเหลือนักศึกษาที่มาจากครอบครัวที่ได้รับผลกระทบโดยเลื่อนการชำระค่าลงทะเบียน การหารายได้เสริมของนักศึกษา (3) การกำหนดนโยบายและวางแผนแนวทางปฏิบัติที่ดี (4) กำหนดนโยบายการเรียนการสอนแบบออนไลน์ร่วมกับการสอนปกติ (5) การจัดห้องและอุปกรณ์การสอนออนไลน์ให้เพียงพอ (6) การสร้างความตระหนักให้อาจารย์พัฒนาตนเอง (7) การพัฒนาอาจารย์และบุคลากรภายนอกที่เกี่ยวข้องกับการผลิตครูให้สามารถจัดการเรียนการสอนและการทำงานแบบออนไลน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ (8) การชี้แจงวิธีการใช้งานหรือสาธิตวิธีการใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์ในการเข้าเรียนแบบออนไลน์