การใช้ศิลปะเป็นฐานเพื่อพัฒนาสุขภาวะของผู้สูงอายุ: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ Art-based Using to Develop Well-being of Older Adults: the Systematic Review

Main Article Content

อรทยา สารมาศ และคณะ Orathaya Saramart and Others

Abstract

                  การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนและสรุปองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ศิลปะเป็นฐาน เพื่อพัฒนาสุขภาวะของผู้สูงอายุ โดยศึกษาบทความวิจัยที่เกี่ยวข้องทั้งในและต่างประเทศตามเกณฑ์จากฐานข้อมูล Cambridge Press, Oxford Academic, Sage Journal, Science Direct, Taylor and Francis Online, ResearchGate และ Thaijo ตั้งแต่ปี 2009 แล้วจึงคัดสรรวรรณกรรมโดยคัดกรอง 22 เรื่อง จาก 8,458 เรื่อง ผลการสังเคราะห์พบว่า การวิจัยที่เกี่ยวข้องประกอบด้วยวิทยาการวิจัย 5 ประเภท คือ การวิจัยเชิงทดลอง แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ การวิจัยเชิงทดลองขั้นต้น (Pre-Experimental Research) 1 เรื่อง การวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Research) 8 เรื่อง นอกจากนี้ยังมีการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) 5 เรื่อง การวิจัยเชิงสำรวจ (Survey Research) 6 เรื่อง การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) 1 เรื่อง และการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed-Method Research) 1 เรื่อง ที่แตกต่างกันตามสภาพาที่ผู้วิจัยศึกษา


                ผลการสังเคราะห์วรรณกรรม พบว่า กิจกรรมการใช้ศิลปะเป็นฐาน เพื่อพัฒนาสุขภาวะของผู้สูงอายุ เป็นกิจกรรมศิลปะการสร้างภาพเลียนแบบเพื่อการแสดงออก และกิจกรรมศิลปะประดิษฐ์เพื่อแก้ปัญหาผู้สูงอายุโดยเฉพาะปัญหาทางสุขภาพ ที่เกิดจากภาวะซึมเศร้าและสมองเสื่อมที่ส่งผลต่อสังคม โดยเน้นการทำงานเป็นกลุ่ม ผลการศึกษาบทความวิจัยทั้งหมด มีความสอดคล้องกันว่า ศิลปะช่วยส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเกิดสุขภาวะทางใจและสังคม เพิ่มทัศนคติในเชิงบวก ทำให้การใช้ชีวิตของผู้สูงอายุดีขึ้น จนสร้างสัมพันธภาพกับผู้อื่นในสังคม


                  This systematic review of the literature aimed to review and summarize the knowledge related to the use of art as a base for improving the health of the elderly by studying the related research articles in both national and international were used in this study according to criteria from the database of the Cambridge Press database, Oxford Academic, Sage Journal, Science Direct, Taylor and Francis Online, Researchgate and Thaijo, had been selected using systematic filters since 2009. Eighteen literatures were selected to synthesize from 8,463 reviews. The results found that Art Based learning to develop the well-being of the elderly consisted of 5 types of research methodology; Experimental research divided into two types: 1 Pre-Experimental research, 7 Quasi-Experimental researches. Moreover, there were 3 Qualitative researches, 3 Survey researches, 1 Participatory Action Research and 1 Mix-Method research. All differed according to the problems the researcher wanted to study.


                The results of the synthesis of literature found that Art-Based learning was to improve the wellness of the elderly. They were found to be art activities to create imitation images, expressive and creative art activities, and art and craft activities to solve the problems of the elderly from depression and dementia affecting society by focusing on working as a group to connect the relationship between each other, which was a period of 1 - 2 months. Art helped promote the elderly to become subjective well-being with positive attitudes. It also assisted them live better and build relationships with others in society.

Article Details

Section
Academic Articles

References

กนกวรรณ กาญจนนิกร, จิณห์จุฑา ชัยเสนา ดาลลาส และชนัดดา แนบเกสร. (2561). ผลของโปรแกรม กลุ่มบำบัดด้วยงานศิลปะต่อความผาสุกของผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 และมีภาวะซึมเศร้า. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 36(1), 23-31.

จิราพัทธ์ แก้วศรีทอง. (2555). ผลการใช้โปรแกรมการฝึกอบรม เรื่อง ศิลปะประดิษฐ์สำหรับผู้สูงอายุใน ศูนย์พัฒนาการจัดสวัสดิการสังคมผู้สูงอายุบ้านบางแค กรุงเทพมหานคร. วารสารวิชาการและวิจัย มทร.พระนคร, 6(1), 164-178.

ชัชวาล วงค์สารี และ ศุภลักษณ์ พื้นทอง. (2561). ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ : การพยาบาลและการดูแลญาติผู้ดูแล. วารสาร มฉก.วิชาการ, 22(43-44), 166-179.

ญาดารัตน์ บาลจ่าย, พัชรินทร์ สุคนธาภิรมย์ ณ พัทลุง และจิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2561). ศิลปะเพื่อการบำบัดในผู้สูงอายุ. Kuakarun Journal of Nursing, 25(2), 195-209.

ทักษิณา สุขพัทธี. (2559). การศึกษารูปแบบศิลปกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงวัยเพื่อบำบัดภาวะซึมเศร้า. วารสารวิจัยและพัฒนาวไลยอลงกรณ์ในพระบรมราชูปถัมภ์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 11(1), 11-22.

นปภัช กันแพงศรี และจิราพร เกศพิชญวัฒนา. (2557). ผลของโปรแกรมกิจกรรมศิลปะต่อการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อมระยะแรก. Rama Nurs J, 20(2), 164-178.

นริสา วงศ์พนารักษ์ และสายสมร เฉลยกิตติ. (2557). ภาวะซึมเศร้า: ปัญหาสุขภาพจิตสำคัญในผู้สูงอายุ. วารสารพยาบาลทหารบก, 15(3), 24-37.

นิตยา ทวีชีพ, พิทักษ์ จันทร์เจริญ, ประภาภรณ์ มูลแสดง, วัชรินทร์ จัตุชัย และจิรัชญา คงชาติไทย. (2556). ต้นแบบการจัดกิจกรรมฝึกวิชาชีพเพื่อสร้างรายได้สำหรับผู้สูงอายุในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. SDU Res., 9(3), 31-49.

ภาวิณี ศิริโรจน์. (2559). ชุดผลิตภัณฑ์ศิลปะประดิษฐ์เพื่อเป็นงานอดิเรกสำหรับผู้สูงอายุ. วารสารวิชาการศิลปะ สถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 7(2), 83-96.

เมตตา เชยสมบัติ, จุฬารัตน์ วัฒนะ และพนิต เข็มทอง. (2560). กิจกรรมนันทนาการประเภทศิลป หัตถกรรมเพื่อเสริมสร้างการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุในชุมชนทัดชาวิลล่า กรุงเทพมหานคร. Dusit Thani College Journal, 11 (3), 252-266.

อโณทัย งามวิชัยกิจ. (2558). การวิจัยแบบผสมผสานเชิงคุณภาพและปริมาณ. วารสารการจัดการสมัยใหม่, 13(1), 1-12.

อภินภัศ จิตรกร. (2559). การจัดการเรียนรู้แบบศิลปะเป็นฐานเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 14(1), 60-72.

Alders A. & Linda Levine-Madori. (2010). The Effect of Art Therapy on Cognitive Performance of Hispanic/Latino Older Adults. Art Therapy: Journal of the American Art Therapy Association, 27(3), 127-135.

Ching-Teng, Y, Yang Ya-Ping & Chen Yu-Chia. (2019). Positive Effects of Art Therapy on Depression and Self-esteem of Older Adults in Nursing Homes. Social Work in Health Care, 58(3), 324-338.

Cornejo, R., Robin B., Caroline E. & Anne M. Piper. (2016). Vulnerability, Sharing, and Privacy: Analyzing Art Therapy for Older Adults with Dementia. the 19th ACM Conference on Computer-Supported Cooperative Work & Social Computing, 1572-1583.

Glozman, J., & Vslentina Naumova. (2014). art-therapy as a method for mobilizing personal resources in the elderly. Psychology in Russia: State of the Art, 7(3), 80-89.

Goulding, A. (2012). How Can Contemporary Art Contribute Toward the Development of Social and Cultural Capital for People Aged 64 and Older. The Gerontologist Cite journal as: The Gerontologist, 53(6), 1009–1019.

Huhtinen-Hildén, L (2014). Perspectives on Professional Use of Arts and Arts-based Methods in Elderly Care. Arts and Health, 6(3), 223–234.

Hunt, B, Lindsay Truran & Frances Reynold. (2016). Like a Drawing of Breath: Leisure Based Art-making as a Source of Respite and Identity Among Older Women Caring for Loved Ones with Dementia. Arts & Health, 10(1), 29-44.

Ilali, E, Farzaneh Mokhtary, Nouraddin Mousavinasab & Abdul Hakim Tirgari. (2018). Impact of Art-Based Life Review on Depression Symptoms Among Older Adults. Art Therapy, 35(3), 148-155.

Jokela, T, Mirja Hiltunen & Elina Härkönen. (2015). Art-based Action Research-Participatory Art for the North. International Journal of Education through Art, 11(3), 433-448.

Kim, K. (2018). A Randomized, Controlled Study of the Effects of Art Therapy on Older Korean-Americans’ Healthy Aging. The Arts in Psychotherapy, 40, 158-164.

Knapper, C., & Arthur, J., C. (1985). LifeLong Learning and Higher Education. London: Krogan Page Limited.

Liddle, J., Lynne P. & David W.S. (2013). Purpose and Pleasure in Late Life: Conceptualising Older Women's Participation in Art and Craft Activities. Journal of Aging Studies, 27, 330-338.

Moody, E. & Alison Phinney. (2012). A Community-Engaged Art Program for Older People: Fostering Social Inclusion. Canadian Journal on Aging, 31(1), 55-64.

Nan, J., Pang, K. Lam, K., Szeto, M. Sin, S. & So, K. (2018). An Expressive-Arts-Based Life-Death Education Program for the Elderly: A Qualitative Study. Retrived from: https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/07481187.2018.1527413?needAccess=true

Newman, A., A. Goulding & C. Whitehead. (2014). Contemporary visual art and the construction of identity: maintenance and revision processes in older adults. International Journal of Heritage Studies, 20(4), 432-453.

Pike, A. (2013). The Effect of Art Therapy on Cognitive Performance Among Ethnically Diverse Older Adults. Art Therapy, 30(4), 159-168.

Reynolds, F. (2010). Colour and Communion: Exploring the Influences of Visual Art-making as a Leisure Activity on Older Women's Subjective Well-being. Journal of Aging Studies, 24, 135-143.

Seo, J., Lisa G. & Tiffany S. (2016). Exploring the Impact of Creative Expression through Interactive Art Making on Older Adults’ Well-being. Digital Creativity, 27(4), 358-368.

Torres, R. (2002). The Effect of Shape and Color Symmetry on the Aesthetic Value of Dayak Masks From Boreneo. Germany: Buenos Alres.

Tzanidaki, D. & Frances R. (2011). Exploring the Meanings of Making Traditional Arts and Crafts Among Older Women in Crete, using Interpretative Phenomenological Analysis. British Journal of Occupational Therapy, 74(8), 375-382.