อิทธิพลด้านพื้นที่ต่อพฤติกรรมการใช้รถไฟฟ้าของผู้อยู่อาศัยคอนโดมิเนียม: กรณีศึกษาสถานีรถไฟฟ้ากรุงธนบุรีและวงเวียนใหญ่ SPATIAL INFLUENCE ON CONDOMINIUM RESIDENTS’ BEHAVIOR USING THE URBAN RAIL TRANSIT SYSTEM

บทคัดย่อ

การพัฒนาระบบขนส่งมวลชนทางรางของกรุงเทพมหานครปรากฏอย่างเป็นรูปธรรมเป็นครั้งแรกจากการเปิดให้บริการโครงการระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพมหานคร ในปี พ.ศ. 2542 โดยบริษัทระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพ จำกัด มีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมการขยายตัวของเมือง ลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว และสร้างสิ่งแวดล้อมเมืองที่ดีให้กับประชาชนจากการพัฒนาดังกล่าวส่งผลให้พื้นที่โดยรอบสถานีระบบขนส่งมวลชนทางรางมีราคาที่ดินสูงขึ้นเกิดการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินเป็นอาคารชุดพักอาศัย อาคารสำนักงาน หรืออาคารพาณิชยกรรม แม้ว่ากรุงเทพมหานครจะมีระบบขนส่งมวลชนทางรางแล้วแต่ก็ยังประสบกับปัญหาการจราจรหนาแน่น ปริมาณการใช้ระบบขนส่งทางรางของผู้สัญจรยังน้อยกว่าที่ภาครัฐคาดการณ์ไว้มาก จึงเกิดเป็นคำถามงานวิจัยว่า กลุ่มผู้อยู่อาศัยคอนโดมิเนียมบริเวณสถานีขนส่งมวลชนทางราง มีพฤติกรรมการเดินทางด้วยระบบ เพื่อไปกลับที่พักอาศัยและสถานที่ทำงานหรือสถานศึกษาอย่างไร และปัจจัยทางพื้นที่หรือสภาพแวดล้อมทางกายภาพอะไรที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการเดินทาง การศึกษานี้ใช้การวิเคราะห์สถิติร่วมกับการวิเคราะห์ด้วยโปรแกรมสารสนเทศภูมิศาสตร์ เพื่อหาความสัมพันธ์ของตัวแปรเชิงพื้นที่และพฤติกรรมการเลือกใช้ระบบผลการศึกษาระบุว่า ระยะทางจากสถานีสู่สถานที่ทำงานหรือสถานศึกษาและความหนาแน่นการใช้ที่ดินมีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการเลือกใช้ระบบขนส่งมวลชนทางราง แต่ระยะทางจากที่พักอาศัยสู่สถานที่ทำงานหรือสถานศึกษาไม่พบว่ามีความสัมพันธ์ต่อการเลือกใช้ระบบแต่อย่างไร

The concept of transit-oriented development (TOD) was first implemented in 1999 by the Bangkok Mass Transit System Public Company Limited. The objectives of the development were to control urban sprawl, reduce the use of private vehicles, and provide a healthy urban environment. This development has affected land prices, resulting in changes in land use to high-rise residential, office, and commercial buildings. Even though Bangkok has developed a rail transportation network, the traffic is still severe, and the number of urban rail passengers has not been as high as predicted by the Ministry of Transport. The research question of this study was “How can condominium residents, surrounded by public urban rail stations, use this type of mass public transportation for commuting and which spatial factors or aspects of the physical environment impact their travel behavior?” Using statistical analysis together with the GIS program to explore the correlation between the dependent and independent factors, the research results showed that the two factors related to the traveling choices regarding urban rail transportation were the distance from stations to the individuals work places or schools and land use density; however, the distance between one’s home and work place or school did not correlate.