บทบาทของมหาวิทยาลัยในการพัฒนาเมืองน่าอยู่ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

การพัฒนาย่านเมืองที่น่าอยู่ควรมีส่วนร่วมของสถาบันการศึกษา ธุรกิจเอกชนและประชาชนในย่านพื้นที่ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการร่วมพัฒนาเมืองของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (NIDA) ในการขับเคลื่อนเมืองน่าอยู่อย่างมีส่วนร่วมในพื้นที่ย่านบางกะปิ กรุงเทพมหานคร และเพื่อถอดบทเรียนนี้สู่การพัฒนาเมืองต่อไป เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพประกอบด้วยการทบทวนวรรณกรรม การสัมภาษณ์เชิงลึก การสอบถามภาคีร่วมพัฒนาและตรวจสอบสามเส้าด้านข้อมูล (Method triangulation) เพื่อสรุปบทบาทของ NIDA ในการขับเคลื่อนการพัฒนา ถอดบทเรียนและกำหนดเป้าหมายการพัฒนาเมืองน่าอยู่สำหรับย่านบางกะปิ
ผลการศึกษาพบว่า ด้านกระบวนการ NIDA มีบทบาทประสานการพัฒนาเมืองแบบ 4 ฝ่าย (Quadruple-Helix Collaboration) ระหว่าง ฝ่ายรัฐ คือ กรุงเทพฯ ฝ่ายวิชาการ คือ NIDA ฝ่ายธุรกิจ คือ กลุ่มห้างสรรพสินค้า และฝ่ายประชาชน คือ เจ้าของที่ดินดั้งเดิม ผู้แทนชุมชน กลุ่มศาสนา สมาคมนักศึกษาเก่าฯ และอื่นๆ ด้านบทเรียนการพัฒนาเมือง พบว่า ย่านบางกะปิเป็นจุดเชื่อมต่อการเดินทางระบบขนส่งมวลชนและส่วนบุคคลทางถนน ทางรางและทางน้ำอย่างครบครัน จึงมีศักยภาพพัฒนาสู่เป็นประตูและศูนย์กลางเมืองด้านตะวันออกของกรุงเทพฯ ประกอบด้วยย่านพาณิชกรรม การศึกษา การอยู่อาศัย การเดินทางและอื่นๆ จึงควรกำหนดเป้าหมายการเติบโตเป็นย่านเมืองกระชับตัว (Compact city) พร้อมทั้งป้องกันการขยายตัวอย่างไร้ระเบียบ (Urban sprawl) ของกรุงเทพฯ เพื่อเป็นเมืองที่น่าอยู่อย่างยั่งยืน