กระบวนการเรียนรู้ในการจัดการทรัพยากรน้ำของชุมชนบ้านแม่จอกฟ้า ตำบลทุ่งผึ้ง อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

ชุมชนบ้านแม่จอกฟ้า ตำบลทุ่งผึ้ง อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง มีทรัพยากรน้ำที่ดีอยู่ในชุมชน มีแปลงเกษตรติดกับลำน้ำแม่ฟ้า และไม่ได้ทำการปลูกพืชใด ๆ ในขณะที่มีน้ำไหลผ่าน การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ชุมชนมีกระบวนการเรียนรู้ในการจัดการทรัพยากรน้ำที่มีอยู่ให้เกิดการใช้ประโยชน์ กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา ได้แก่ เกษตรกรผู้มีแปลงเกษตรติดลำน้ำแม่ฟ้าและเป็นผู้ให้ข้อมูลหลัก 26 รายและลงมือปฏิบัติจริง 4 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย การสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์ ดำเนินการวิจัยจากกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม 5 ขั้นตอน คือ 1) การประชุมวางแผนเพื่อเตรียมความพร้อมในการดำเนินการวิจัยร่วมกับตัวแทนชุมชน ผู้นำชุมชน และภาคีเครือข่าย 2) การสร้างเครื่องมือและออกแบบวิธีการเก็บข้อมูล 3) ลงพื้นที่สำรวจข้อมูลลุ่มน้ำแม่ฟ้า 4) การวิเคราะห์ข้อมูลจากการสำรวจ และ 5) การทดลองปฏิบัติจริง ผลการดำเนินงานพบว่า ชุมชนเรียนรู้จากการเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินงาน เกิดการใช้น้ำในแปลงเกษตรด้วยการปลูกพืชระยะสั้นได้อย่างเหมาะสมตามบริบทพื้นที่และฤดูกาล ผลผลิตนำมารับประทานและขายเกิดรายได้กับครอบครัว