ธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนา: การปริวรรต การแปลและการวิเคราะห์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติและความเป็นมาของคัมภีร์อรรถกถา ฎีกา โยชนาและปริวรรตธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนาบาลีอักษรไทยเป็นบาลีอักษรโรมัน  2) เพื่อแปลธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนาบาลีอักษรโรมันเป็นภาษาไทย 3) เพื่อวิเคราะห์การนำเสนอเนื้อหาคำศัพท์และไวยากรณ์ในธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนา เป็นการวิจัยเอกสาร ทำการวิเคราะห์ไวยากรณ์โดยคำและคำขยายความ

ผลการวิจัยพบว่า 1) อรรถกถาคือคัมภีร์ที่แต่งอธิบายและตีความพุทธธรรม ฎีกาคือคัมภีร์ที่แต่งขยายความอรรถกถาได้ชัดเจนยิ่งขึ้น โยชนาคือคัมภีร์ที่อธิบายการสร้างประโยคและแปลความหมาย ธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนาเป็นคัมภีร์ที่แต่งโดยพระสิริสุมังคลมหาเถร เพื่ออธิบายคาถาท้องเรื่อง  ในธัมมปทัฏฐกถา 8 ภาค ในงานวิจัยนี้ได้ปริวรรตจากภาษาบาลีอักษรขอมเป็นอักษรโรมันเพียง 4 ภาค คือ ภาคที่ 1 - ภาคที่ 4  2) การแปลคัมภีร์ธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนาภาษาบาลีอักษรโรมันเป็นภาษาไทย การแปลภาษาบาลี มี 3 วิธี ได้แก่ (1) แปลยกศัพท์ เป็นการแปลแบบศัพท์ต่อศัพท์หรือแปลบทต่อบท (2) การแปลโดยพยัญชนะ เป็นการแปลแบบคำต่อคำหรือการแปลแบบตรงตัว และ (3) แปลโดยอรรถ เป็นการแปลที่ไม่ได้มุ่งรักษาโครงสร้างทางไวยากรณ์ ในงานวิจัยนี้ ผู้วิจัยเลือกวิธีแปลโดยอรรถเป็นภาษาไทย  3) การวิเคราะห์ ผู้วิจัยได้เลือกอันตรคาถาที่ปรากฏในธัมมปทัฏฐกถาคาถาโยชนา ภาคที่ 1- 4 โดยนำคำศัพท์จากอันตรคาถาที่อยู่ในเรื่อง วรรคละ 1 เรื่อง และวิเคราะห์ตามประเด็นดังต่อไปนี้ คือ (1) วิเคราะห์เนื้อหาและแหล่งที่มาของอันตรคาถา
(2) วิเคราะห์คำศัพท์และไวยากรณ์ให้เห็นหน้าที่ ที่มา ประเภท ความหมาย และคำแปล