การสังเคราะห์องค์ความรู้พุทธศิลปกรรมในล้านนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของพุทธศิลปกรรมในล้านนา 2) เพื่อเสริมสร้างความรู้ทางพุทธศิลปกรรมล้านนา แก่เยาวชน นิสิต นักศึกษา และชุมชน 8 จังหวัดภาคเหนือ และ 3) เพื่อสังเคราะห์องค์ความรู้พุทธศิลปกรรมล้านนาเพื่อการส่งเสริมการศึกษาการพัฒนาคุณภาพศิลปะ และการสร้างเมืองศิลปะเชิงสร้างสรรค์ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาพุทธศิลปกรรมล้านนาในภาคเหนือตอนบน

ผลของการศึกษาพบว่า 1) ศิลปกรรมล้านนาได้รับอิทธิพลจากการเผยแผ่เข้ามาของพระพุทธศาสนาในแต่ละยุคดังนี้ ยุคที่ 1 พุทธศิลปกรรมล้านนาสมัยอาณาจักรหริภุญชัย ในราวพุทธศตวรรษที่ 17 ยุคที่ 2 พุทธศิลปกรรมล้านนาสมัยอาณาจักรเชียงแสนñโยนก ในราวพุทธศตวรรษที่ 18 ยุคที่ 3 พุทธศิลปกรรมล้านนาสมัยอาณาจักรล้านนา ในราวพุทธศตวรรษที่ 19 ถึง 21 และยุคที่ 4 พุทธศิลปกรรมล้านนาสมัยปัจจุบัน นับตั้งแต่สมัยพม่าปกครอง ในราวต้นพุทธศตวรรษที่ 22 ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 24 2) อัตลักษณ์ของพุทธศิลปกรรมล้านนามีรูปแบบและอัตลักษณ์ที่มีลักษณะผสมผสานระหว่างศิลปะหริภุญชัย มอญ พม่า จีนตอนใต้ สุโขทัย และล้านช้าง ทำให้มีลักษณะเด่นเฉพาะตัว คือ ความวิจิตรงดงาม ความอ่อนช้อยของลวดลายและรูปทรง ความคิดสร้างสรรค์ของศิลปิน จนกระทั่งพัฒนาเป็นต้นแบบพุทธศิลป์ล้านนาในปัจจุบัน และ 3) การสังเคราะห์องค์ความรู้พุทธศิลป์ล้านนาแบบร่วมสมัย โดยจัดกิจกรรมถอดบทเรียนการเรียนรู้ศิลปะกับเยาวชนและประชาชนในพื้นที่ เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมและสนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรม