ความเชื่อและอานิสงส์การตักบาตรเที่ยงคืน ของวัดในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาพิธีกรรมการตักบาตรเที่ยงคืน
2) เพื่อศึกษาความเชื่อและอานิสงส์การตักบาตรเที่ยงคืน 3) เพื่อเสนอแนวทางการอนุรักษ์การตักบาตรเที่ยงคืนของวัดในเขตอำเภอเมืองเชียงใหม่  โดยศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์ข้อมูลเชิงลึกจากกลุ่มตัวอย่างที่ทำการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง  ประกอบด้วย เจ้าอาวาส มัคนายก ผู้จัดพิธีกรรมการตักบาตรเที่ยงคืน พระภิกษุสงฆ์ที่ออกบิณฑบาต ประชาชนทั่วไปที่เข้าร่วมพิธีกรรมการตักบาตรเที่ยงคืน และผู้เชี่ยวชาญด้านพุทธศาสนา รวมทั้งหมด 21 รูป/คน ในเขต อำเภอเมืองเชียงใหม่ เป็นพื้นที่ศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีพรรณนา 

ผลการวิจัยพบว่า 1) พิธีกรรมการตักบาตรเที่ยงคืน  มาจากคัมภีร์สมันตปาสาทิกา และคัมภีร์อโศกาวทาน เรื่องพระอุปคุต ว่าเป็นพระอรหันต์ผู้ทรงอิทธิฤทธิ์ ในครั้งที่พระเจ้าอโศกได้อาราธนามาคุ้มครองงานสมโภชสถูป พระเจ้าอโศกได้เสด็จลงน้ำอัญเชิญพระอุปคุตขึ้นมาบนฝั่ง จึงเป็นที่มาของการอัญเชิญพระอุปคุตขึ้นจากน้ำเพื่อมาเป็นองค์ประธานในพิธีกรรมตักบาตรเที่ยงคืน

2)  ความเชื่อและอานิสงส์การตักบาตรเที่ยงคืน เชื่อว่าพระอุปคุตเป็นพระอรหันต์ที่ทรงอิทธิฤทธิ์และเชื่อว่าท่านยังไม่นิพพานมีสภาวะเป็นทิพย์ ถ้าได้ตักบาตรกับพระอุปคุตแล้วจะทำให้เกิดอานิสงส์คือประสบความสำเร็จตามที่ตนปรารถนา

3) แนวทางการอนุรักษ์การตักบาตรเที่ยงคืน ได้มีการประชาสัมพันธ์ แจ้งข่าวสาร โดยใช้สื่อมัลติมีเดียเข้ามาประกอบซึ่งเป็นการประชาสัมพันธ์ที่สามารถให้ประชาชนได้รับข้อมูลข่าวสารได้รวดเร็ว