ภาวะผู้นำทางปัญญาในการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคม ของมโหสถบัณฑิตในมโหสถชาดก

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาภาวะผู้นำทางปัญญาในพุทธปรัชญาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคมในพุทธปรัชญาเถรวาท และ 3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ภาวะผู้นำทางปัญญาในการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคมของมโหสถบัณฑิตในมโหสถชาดก การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยรวบรวมข้อมูลจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา รวมไปถึงเอกสารงานวิจัย เอกสาร ตำราและผลงานทางวิชาการที่เกี่ยวข้อง กับภาวะผู้นำในพุทธปรัชญาเถรวาท ความขัดแย้งในพุทธปรัชญาเถรวาท และมโหสถบัณฑิตในมโหสถชาดก

ผลการวิจัยพบว่า 1)  ภาวะผู้นำทางปัญญาในพุทธปรัชญาเถรวาท โดยใช้หลักปัญญา 3 ประการ ประกอบด้วย (1) สุตมยปัญญา ปัญญาได้จากฟังข้อมูลเพื่อประกอบพิจารณา (2) จินตามยปัญญา ปัญญาได้จากการคิดวิเคราะห์ตรึกตรองความเป็นเหตุเป็นผล (3) ภาวนามยปัญญา ปัญญาที่ได้จากการเจริญสติพิจารณา

2) การแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคมในพุทธปรัชญาเถรวาท ปัญหาความขัดแย้งทางสังคมทางพระพุทธศาสนานั้นมีมูลเหตุมาจาก ปปัญจธรรม ธรรมเป็นเครื่องเนิ่นช้า มีตัณหา ทิฏฐิ มานะ เป็นสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดความขัดแย้ง ส่วนการขัดแย้งในสังคมมี 5 ประการ (1) ความขัดแย้งด้านข้อมูล (2) ความขัดแย้งด้านผลประโยชน์และความต้องการ (3) ความขัดแย้งด้านความสัมพันธ์  (4) ความขัดแย้งด้านโครงสร้าง (5) ความขัดแย้งด้านคุณค่าหรือค่า

3) ภาวะผู้นำทางปัญญาในการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคมของมโหสถบัณฑิตในมโหสถชาดก มโหสถบัณฑิตได้ใช้หลักหลักปัญญา 3 ประการ เพื่อแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคม ในการรับฟังในข้อมูลคดีที่ถูกต้อง การคิดวิเคราะห์ในสิ่งที่สมเหตุสมผล และการพิจารณาตามหลักความเป็นจริง