การประยุกต์ใช้หลักโหราศาสตร์ตามแนวพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์  3  ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาที่มาของโหราศาสตร์และคำสอนของพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับโหราศาสตร์ 2) เพื่อศึกษาการประยุกต์ใช้คำสอนทางพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับหลักโหราศาสตร์ และ 3) เพื่อวิเคราะห์การนำหลักคำสอนพระพุทธศาสนาในการประยุกต์ใช้กับหลักโหราศาสตร์ของโหราจารย์

ผลการวิจัยพบว่า วิชาโหราศาสตร์ไทยได้รับอิทธิพลมาจากวิชาโหราศาสตร์อินเดียโบราณ ในพระไตรปิฎกมีเรื่องราวเกี่ยวกับเรื่องโหราศาสตร์ปรากฏในหลายแห่ง ในพระพุทธศาสนาไม่ได้สอนให้เชื่อในโหราศาสตร์ พระพุทธเจ้าทรงห้ามนำมาใช้ในการทำนายทายทัก แต่มีพุทธานุญาตให้พระภิกษุเรียนนักษัตรเพื่อประโยชน์ในการสวดพระปาฏิโมกข์ และบอกกล่าวประชาชนในเรื่องวันเวลา อย่างไรก็ตาม การทำหน้าที่โหราจารย์ของพระสงฆ์เป็นอีกหนึ่งบทบาทในการสั่งสอนและเผยแผ่พระพุทธศาสนาในสังคมไทย

การประยุกต์ใช้คำสอนทางพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับหลักโหราศาสตร์ พบว่า โหราจารย์ใช้หลักโหราศาสตร์ผสมผสานหลายสาขา และประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมและหลักจิตวิทยาประกอบการทำนาย เช่น กฎแห่งกรรม ศรัทธา 4 กาลามสูตร กุศลกรรม อกุศลกรรม ปฏิจจสมุปบาท การใช้หลักกัลยาณมิตรและพรหมวิหาร 4 เพื่อให้การสงเคราะห์และแนะนำให้ผู้รับคำทำนายปฏิบัติตนในเรื่องการให้ทาน รักษาศีล และเจริญภาวนา

การนำหลักคำสอนพระพุทธศาสนาในการประยุกต์ใช้กับหลักโหราศาสตร์ของโหราจารย์พบว่า การแนะนำใช้ประชาชนเลี้ยงชีพที่สุจริต ดำเนินชีวิตโดยไม่ประมาท คุณค่าของโหราศาสตร์ ได้แก่ การวางแผนการดำเนินชีวิต การสร้างขวัญกำลังใจ การให้คำปรึกษา การเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวทางจิตใจ และประโยชน์ของวิชาโหราศาสตร์ คือ การทำให้มีความเข้าใจตนเองและผู้อื่น การดำรงชีพอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างเหมาะสม ความเข้าใจเรื่องกฎแห่งกรรม และความเพียรพยายามด้วยตนเอง