การสถาปนาเจดีย์ในล้านนาภายใต้คติมหาโพธิมณฑล

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) ศึกษาความเป็นมา คติ วิธีการ และรูปแบบการสร้างเจดีย์ในล้านนาภายใต้คติมหาโพธิมณฑลเป็นศูนย์กลางของธาตุเจดีย์ในเขตอาณาจักรล้านนา 2) ศึกษากระบวนทัศน์ที่แฝงอยู่ในการสร้างเจดีย์ในล้านนาภายใต้คติมหาโพธิมณฑลเป็นศูนย์กลาง จาก เพื่ออธิบายถึงกระบวนทัศน์ของชาวล้านนาในอดีต 3) รวบรวมองค์ความรู้จากการศึกษาวิจัยนี้ เพื่อสืบสานและถ่ายทอด คติการสถาปนาเจดีย์ในล้านนาภายใต้คติมหาโพธิมณฑล โดยการศึกษาผ่านหลักฐานทางโบราณคดีที่เป็นลายลักษณ์อักษรเช่นพับสา จารึก และพงศาวดาร รวมถึงจากหลักฐานทางโบราณคดีที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร อาทิเช่น โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุและสถาปัตยกรรมธาตุเจดีย์ที่เกี่ยวเนื่อง ผ่านมุมมองที่หลากหลาย 

ผลการวิจัยพบว่า 1) การสร้างเจดีย์ในล้านนามีความเกี่ยวเนื่องกับคติมหาโพธิมณฑลในการสถาปนาธาตุเจดีย์ 2) กระบวนทัศน์ของชาวล้านนาต่อการสร้างเจดีย์ภายใต้คติมหาโพธิมณฑลมีความรับรู้อย่างหลากหลายอาทิเช่นเป็นภาพแทนศูนย์กลางจักรวาล เป็นคติทับซ้อนเขาพระสุเมรุ อีกทั้งเป็นเครื่องมือของชนชั้นนำในการสร้างสิทธิธรรมและอำนาจ 3) ผลการศึกษาสามารถช่วยสืบสาน และถ่ายทอด เผยแพร่คติ และวิธีการสร้างเจดีย์ในล้านนาภายใต้คติมหาโพธิมณฑล