นิพพานในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง “นิพพานในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท” มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษานิพพานในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท และ 2) เพื่อศึกษาการตีความนิพพานในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท

ผลการวิจัยพบว่า ชื่อหรือไวพจน์ของนิพพานมีปรากฏในพระไตรปิฎกโดยเฉพาะใน อนาสาวทิสูตร และคัมภีร์อภิธาน มีจำวน 46 บท ที่ปรากฏในอรรถกถาและฎีกายังมีจำนวนมากกว่านี้  ที่ใช้ในพระไตรปิฎกจำนวนมาก ได้แก่ นิโรธ นิพพาน อสังขตะ โดยสภาวะ 2 ประเภท คือ  สอุปาทิเสสนิพพาน กิเลสตายชีวิตยังไม่ตาย และ อนุปาทิเสสนิพพาน กิเลสตายชีวิตตาย การตีความนิพพานในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท มี 4 ประเภท คือ 1) พยัญชนะ  2) สอุปาทิเสสนิพพาน  3) อนุปาทิเสสนิพพาน และ 4) อุปมา กล่าวเปรียบเทียบสภาพแห่งนิพพาน  แท้จริงนิพพานเป็น โลกุตตระไม่สามารถอธิบายด้วยภาษาโลกได้ พระพุทธเจ้าจึงพยายามอธิบายได้ด้วยภาษาแห่งโลกิยะ อันเป็นกุศโลบายให้สรรพสัตว์เข้าไปสู่โลกุตตระคือนิพพาน