จิตตปัญญาศึกษา: หนทางเล่าเรียนเก่าแก่ในโลกใหม่

บทคัดย่อ

จิตตปัญญาศึกษา เป็นแนวคิดทางการศึกษา ที่มีการศึกษาและนำมาประยุกต์ใช้ในงานวิชาการและการพัฒนามนุษย์แบบต่างๆ มากขึ้นในสังคมไทยปัจจุบัน โดยได้รับอิทธิพลมาจากโลกตะวันตก ทว่า จะมีผู้ใดทราบบ้างว่า แนวคิดนี้พัฒนามาจากหลักการปฏิบัติภาวนาดั้งเดิมของศาสนาพุทธ ซึ่งอาจแตกต่างจากการจัดการศึกษาวิถีพุทธแบบไทยเรา จึงเป็นสิ่งที่ผู้สนใจควรพิจารณาและศึกษาโดยละเอียดลึกซึ้ง โดยพื้นฐานแล้ว จิตตปัญญาศึกษาให้ความสำคัญกับการปฏิบัติ ที่ส่งเสริมการตระหนักรู้ สติ ปัญญาให้หลุดพ้นจากการครอบงำทางความคิด และสนับสนุนให้คนเกิดความรักเมตตากรุณาต่อกัน จึงมีความจำเป็นที่จะต้องนำมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมในการกระตุ้นวุฒิภาวะทางความคิด และความงอกงามทางจิตใจของผู้เรียนซึ่งผลที่ได้สามารถทำให้เกิดขบวนการทางความคิดและปฏิบัติการเพื่อการเปลี่ยนแปลงสิ่งต่างๆ ในสังคมให้ดีหรือมีคุณภาพตลอดจนศีลธรรมอันดีงามมากขึ้น ในบทความนี้ได้นำเสนอ ที่มา แนวคิด หลักการ วิธีปฏิบัติผลการเรียนรู้ และการประเมินแบบจิตตปัญญา เพื่อผู้สนใจได้ทำความเข้าใจและใช้เป็นพื้นฐานในการประยุกต์ใช้จิตตปัญญาศึกษาต่อไปในการทำงานและในแบบของตัวเองContemplative Education: the Ancient way of Learning in a new World

Contemplative Education, influenced by the western world, is an educational concept that has been greater studied and applied in academic works and various human development settings in Thai society now, but this concept evolved from the authentic practices of Buddhist meditation and amazingly differ from the concept of Buddhist-based education and school in Thailand. It is interesting to consider and study more profound in its detail. Essentially, Contemplative Education is really to focus on the way of practice which promotes personal awareness, mindfulness, intuition and liberation from the domination of thought and encourages people to loving kindness towards each other. Therefore, it is necessary to appropriately apply the concept and practice of Contemplative Education to some situations for much more each learner’s intellectual maturity and spiritual growth. The result can cause a movement of thought and action to social changes in good or greater quality and also well morality. This article presents the concepts, principles, practices, learning outcomes and assessment of Contemplative Education, in which people who are interested may understand and apply for their own application setting and style.