อัตลักษณ์ทางจะเข้ เพลงมุล่ง

บทคัดย่อ

        อัตลักษณ์ทางจะเข้เพลงมุล่ง ใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางมานุษยดนตรีวิทยาและดนตรีวิเคราะห์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ความสำคัญเพลงมุล่ง (2) การถ่ายโยงทางวัฒนธรรมในสังคมดนตรีไทยของเพลงมุล่ง และ (3) การวิเคราะห์อัตลักษณ์ทางจะเข้เพลง    มุล่ง
         ผลการศึกษาพบว่า เพลงมุล่งมีการดำเนินทำนองที่มีเอกลักษณ์แปลกจากเพลงไทยเดิมทั่วไป จึงมีความสำคัญในการพัฒนาทักษะปฏิบัติทางจะเข้ เพลงมุล่งมีความเชื่อมโยงในปรากฎการณ์พหุวัฒนธรรมกลุ่มออสโตรนีเซียน สันนิษฐานจาก                      คำว่า“Mulong” เพลงมุล่งเป็นเพลงสำเนียงชวา มีประวัติความเป็นมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา โดยพบเพลงฉิ่งมุล่ง และ มุล่งสองชั้น  (มุโล่ง) เพลงมุล่ง ชั้นเดียว (เพลงฉิ่ง) ต่อมาในยุคกรุงรัตนโกสินทร์ พบการบรรจุในเพลงตับและเพลงเรื่องการขยายและตัดเป็นเพลงเถา นอกจากนี้ยังนิยมทำเป็นทางเดี่ยวเริ่มแรกในระนาดเอก และจะเข้ ต่อมาจึงพบในเครื่องอื่นๆ เพลงมุล่ง ชั้นเดียว                มีสามท่อน วรรคเพลงรวม 68 วรรค ในบริบททางจะเข้อยู่ในกลุ่มเสียงหลัก (ที) และกลุ่มเสียงรอง (มี และ ลา) สังคีตลักษณ์เพลง  มุล่งเป็น {A-B-C}{A’-D-C’}{A”-E-F} พิสัยประโยคแตกต่างจากเพลงไทยเดิมทั่วไป แต่ละประโยคมักมีการบรรเลงซ้ำหรือการพัฒนาทำนองในรูปแบบต่าง ๆ พบการดำเนินทำนอง7เสียง และทำนองพิสัยขั้นคู่กว้าง
         อัตลักษณ์ทางจะเข้เพลงมุล่ง พบทางจะเข้ด้วยกัน 7 ทาง ได้แก่ ทางนางสนิทบรรเพลงการ (ละเมียด จิตตเสวี)                ทางครูประคอง ประไพรัตน์ ทางหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ทางครูจ่าง แสงดาวเด่น ทางครูนิภา อภัยวงศ์ ทางครูปกรณ์ รอดช้างเผื่อน และทางครูสหรัฐ จันทร์เฉลิม โดยทางจะเข้โดยส่วนใหญ่จะสร้างพ้องไปกับเสียงลูกตกหลัก ลูกตกรอง ทิศทางทางฆ้อง และกลุ่มเสียง มีการแปรทางจะเข้ใน 3 ลักษณะคือ (1) เต็มกลุ่มเสียง (2) กึ่งมีเสียงจร และ (3) มีเสียงจร พบการใช้กลุ่มเสียงเจาะจงของผู้ประพันธ์ทาง รูปแบบการสร้างทางจะเข้ที่ละเสียงลูกตกหลัก หรือลูกตกรอง หรือ ทิศทางฆ้อง หรือ      กลุ่มเสียง จะเกิดลักษณะการดำเนินทำนองพิเศษด้วยเทคนิคกลอนเพลง สัมผัส และเทคนิคจะเข้ในรูปแบบต่าง ๆ