มิหร็อบ : ศูนย์รวมศรัทธาและหัวใจของมัสยิด MIHRAB : THE CENTER OF MUSLIM FAITH AND THE HEART OF THE MOSQUE

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

“มิหร็อบ” เป็นโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมที่ใช้เป็นประชุมทิศสำหรับการประกอบศาสนกิจของมุสลิม และเป็นเครื่องหมายระบุทิศทางสู่ศูนย์รวมศรัทธาของมุสลิม คือวิหารกะบะฮ์ กรุงมักกะฮ์ ประเทศซาอุดิอาระเบีย ในเชิงสถาปัตยกรรม มิหร็อบจึงนับว่าเป็นหัวใจของมัสยิด ส่วนความหมายของมิหร็อบในเชิงจิตวิญญาณ หมายถึงพื้นที่อันทรงเกียรติสำหรับนมัสการพระเจ้า ด้วยความสำคัญดังกล่าวทำให้มิหร็อบได้รับการออกแบบตกแต่งอย่างสวยงาม และมีรูปแบบแตกต่างกันไปตามรสนิยม แนวคิดในการสร้าง การตีความศาสนา รวมถึงสภาพสังคม และเอกลักษณ์ของมุสลิมแต่ละท้องถิ่น จากหลักฐานทางโบราณคดี สันนิษฐานว่ามิหร็อบแห่งแรกของโลก คือมิหร็อบของมัสยิดนะบะวีย์ (บ้านเดิมของศาสดามุฮัมมัด) ที่สร้างขึ้นประมาณ ค.ศ.707-709 โดยเจ้าชายแห่งราชวงศ์อูมัยยะฮ์ซึ่งกลายเป็นต้นแบบให้มิหร็อบแก่มัสยิดทั่วโลกไปในที่สุด และเป็นไปได้ว่านำรูปทรงมาจากห้องสวดมนต์ของชาวยิวหรือซุ้มประดิษฐานรูปเคารพของโบสถ์คริสต์เนื่องจากมีหลักฐานระบุชัดเจนว่ามุสลิมในยุคต้นได้ว่าจ้างชาวไบแซนไทน์มาช่วยออกแบบก่อสร้าง แม้ในปัจจุบันมีมิหร็อบของมัสยิดหลายแห่งที่ได้รับการออกแบบตกแต่งอย่างสวยงาม แต่ยังมีความเรียบง่ายมากกว่าโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมในศาสนสถานของศาสนาอื่น นอกจากนี้สำหรับมุสลิม มิหร็อบมิใช่เพียงแค่โครงสร้างทางสถาปัตยกรรมเท่านั้น หากแต่เป็นประชุมทิศสำหรับประกอบศาสนกิจอันเป็นศูนย์รวมศรัทธาและหัวใจของมัสยิด

คำสำคัญ: มิหร็อบ มัสยิด สถาปัตยกรรมอิสลาม ศิลปะอิสลาม กิบลัต

Abstract

“Mihrab” is an architectural structure in the wall of a mosque which indicates the qibla, the direction of the Kaaba in Mecca, Saudi Arabia. In other words, it identifies the direction that muslim face during their daily prayers (namaz). Therefore mihrab can be assumed as the heart of the mosque as well as the place of honor for praying to god in spiritual meaning. With its significance, mihrab is the most decorated and beautiful designed in every mosque. Mihrabs are varied in styles due to the builder’s concepts, sects, community and local identities. According to archaeological evidences, the first mihrab in the world is the mihrab of Nabawi mosque, the former home of Prophet Muhammad, which was built around 707-709 AD by an Umayyad prince. Mihrab of Nabawi mosque becomes original form of latter mihrabs till present time. The form of Mihrab tends to be inspired by the prayer room in Jewish temple or the niche in Christianity church since many architectures in early muslim kingdom were built by the Byzantines. Nowadays though many mosques have high decorated mihrabs, their appearances are simply than architectures of other religion. Above all, in muslim view, mihrab is not only an architectural structure but it is the center of their faith and the heart of the mosque.

Keywords: mihrab, mosque, Islamic architecture, Islamic art, qiblat