การเป่าแคนประกอบลำบ้านซอก แขวงสะหวันเขดประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว KHAEN ACCOMPANIMENT FOR LAM BANSOK PERFORMANCES IN SAWANNAKHATE LAOS PDR

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีความมุ่งหมายเพื่อ1)ศึกษาทำนองลำบ้านซอกในประเทศส.ป.ป.ลาว 2) ศึกษาการเป่าแคนประกอบลำบ้านซอกในประเทศส.ป.ป.ลาว ในพื้นที่แขวงสะหวันเขด ข้อมูลภาคสนามได้จากการสังเกตและสัมภาษณ์จากผู้รู้จำนวน 3 คน ผู้ปฏิบัติจำนวน  3  คนและผู้ให้ข้อมูลทั่วไปจำนวน  6  คน นำข้อมูลที่ได้มาตรวจสอบด้วยวิธีการแบบสามเส้า วิเคราะห์ตามความมุ่งหมายที่ตั้งไว้และนำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์

              ผลการวิจัยพบว่า1)ทำนองลำบ้านซอกในแขวงสะหวันเขด ประเทศส.ป.ป.ลาว มีโครงสร้างของกลอนลำ 3 ส่วนคือ บทขึ้น บทเนื้อในและบทลง  บทขึ้นบางคนอาจขึ้นแบบสั้นบางคนขึ้นแบบยาว บทเนื้อในกลอนบทหนึ่งมี 4  วรรค บางบทอาจมี 2 วรรคคือ วรรคที่ 3 และวรรคที่ 4   ทำนองลำเกิดจากลักษณะโครงสร้างของบทกลอนซึ่งบทหนึ่งๆ(stanza) มี  4  วรรค ทำนองจึงแบ่งเป็น  4  วรรค  แต่จะลำซ้ำทำนองเดิมไปเรื่อยๆ  เสียงสูงต่ำที่มาจากภาษาท้องถิ่นและเสียงสั้นยาวในตัวกลอน โดยกำหนดจังหวะด้วยคำประพันธ์ ส่วนวาดลำกำหนดโดยโครงสร้างของบทกลอน 2) การเป่าแคนประกอบลำบ้านซอก  เป็นการเป่าแคนทำนองที่ต่างจากทำนองลำแต่เป่าเพียงประโยคเดียว และต้องอยู่ในบันไดเสียงเดียวกัน เสียงแคนใช้เสียง tonic เสียงลำใช้เสียง dominant  กล่าวคือแคนจะเป่าคลอไปกับทำนองลำในลักษณะ ostinato  เมื่อจบกลอนแคนก็จะเป่าลงบทจบเลย

คำสำคัญ :  ลำบ้านซอก , การเป่าแคน ,  แขวงสะหวันเขด  ส.ป.ป.ลาว

Abstract

                The qualitative research entitled “KHAEN ACCOMPANIMENT FOR LAM BANSOK PERFORMANCES IN SAWANNAKHATE LAOS PDR”, aimed at: 1) examining the melodies of lam bansok in Lao PDR ;  and 2) khaen accompaniment for lam performances in Lao PDR. The research sites was conducted in Savannakhet province. Field data were obtained through observations and interviews with 3 key-informants, 6 casual informants, and 6 general informants.The data were checked for their accountability with triangulation technique, analyzed in accordance with the given objectives, and the results of the study were presented in a descriptive analytical format.

The results of the study revealed that the melodies of Lam bansok in Lao PDR

consists of three parts : introduction , main body and Conclusion.The main body of a poem may consist 2,3 or 4 stanzas.

             1) Lam bansok melody followed the structure of a poem phrases either a stanza

A poem consisted of any number of stanzas.Each stanza has 4 phrases.Musically,each phrase has 4 steady beats. The lam melody is practically the same with a little diffrence,depending on some word tones.

             2) The khaen accompaniment used a short pattern of 4 beats, repeatedly in the same mode of lam singing throughout the lam performance.

keywords :  Lam bansok, khaen playing, savannakhet, Lao PDR.