การศึกษาวิเคราะห์แนวทางการออกแบบเครื่องแต่งกายนาฏศิลป์นิพนธ์ (นาฏศิลป์ไทย)คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ระหว่างปีการศึกษา 2546 – 2550 THE ANALYTICAL STUDY ON DESIGNS OF COSTUME FOR DANCE THESES (THAI DANCE) BY GRADUATES OF ....

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

วิจัยฉบับนี้เป็นวิจัยเชิงสำรวจ (Survey Research) โดยการวิเคราะห์ข้อมูลแบบพรรณนา มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาวิเคราะห์แนวทางการออกแบบเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายนาฏศิลป์นิพนธ์ (นาฏศิลป์ไทย) คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ระหว่างปีการศึกษา 2546 – 2550 จำนวน 62 ผลงาน ผลการการวิจัยพบว่า แนวทางในการออกแบบเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายนาฏศิลป์นิพนธ์ มีความสัมพันธ์กับแนวคิดในการสร้างผลงาน (Concept) , ประเภทการแสดง (Style) , รูปแบบเครื่องแต่งกาย (Form) , องค์ประกอบของเครื่องแต่งกาย (Elements) ผลปรากฏมีดังนี้ การสร้างสรรค์ผลงานนาฏศิลป์นิพนธ์ (นาฏศิลป์ไทย) นิยมใช้แนวคิดในการสร้างผลงานเกี่ยวกับการบูชาในศาสนาและเทพเจ้ามากที่สุด ปรากฏผลงานทั้งสิ้น 14 ผลงานจาก 62 ผลงาน (22.58%) มีการสร้างสรรค์ประเภทการแสดงนาฏศิลป์ ในรูปแบบระบำที่ปรับปรุงมาจากวัฒนธรรมพื้นบ้านของไทย ซึ่งมีจำนวน 27 ผลงาน ( 43%) โดยนิยมใช้กระบวนการออกแบบเครื่องแต่งกาย 2 แบบ คือ (1) เครื่องแต่งกายแบบประเพณี มักใช้โครงสร้างเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายแบบแยกชิ้น (2) เครื่องแต่งกายแบบประยุกต์มักใช้โครงสร้างเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายแบบกึ่งสำเร็จรูป ซึ่งมักจะเลือกใช้วัสดุอิงหลักความสมจริงและให้ภาพความเป็นชนพื้นเมือง ด้วยการใช้ผ้าทอพื้นเมือง ผ้ายก ที่มีเส้นไหมดิ้นเงิน-ทอง ประยุกต์เข้ากับผ้าร่วมสมัย และมีการปักเลื่อม ประดับตกแต่งลายต่างๆ ในส่วนของสีสันที่นิยมใช้จะเป็นสีตัดกัน (Contrast color) แบบไทย เช่น เหลือง-น้ำเงิน แดง-น้ำเงิน ม่วง-เหลือง รวมถึงกลุ่มสีที่เป็นพื้นถิ่นตามชาติพันธุ์ เช่น แดง น้ำเงิน ขาว ดำ เป็นต้น ในกลุ่มเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายแบบประเพณี และกลุ่มเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายแบบประยุกต์พบการใช้สีเอกรงค์ (Monochrome) มีการใช้เครื่องประดับแบบสมัยเก่าด้วยการใช้เครื่องประดับโลหะและเครื่องประดับแบบประยุกต์ที่ประดิษฐ์ด้วยการถักด้วยเชือก การร้อยลูกปัดคริสตัลหรือลูกปัดทอง เป็นต้น ซึ่งมีความสัมพันธ์อย่างเป็นระบบ อีกทั้งยังเป็นส่วนที่สร้างความสวยงาม และช่วยในการสื่อความหมายเบื้องต้นและข้อมูลบางประการของผลงานการแสดงด้วยองค์ประกอบของเครื่องแต่งกายต่างๆ

คำสำคัญ : นาฏศิลป์ไทย , การออกแบบเครื่องแต่งกาย

Abstract

This is a survey research on the costumes design of dance theses (focus on Thai dance only) by graduates of Srinakharinwirot University’s Faculty of Fine Arts between 2003 and 2007 from 62 theses. This research found that the costumes design of dance theses (focus on Thai dance only) relates with creative concepts, styles of dance, forms of costume, and elements of costume; The result can be concluded as following : About Creative Concepts, 14 form 62 dance theses are inspired by ritual dances (worship dances), which make it the most popular thesis subject (22.58%). About Style of dance ,the most popular style of dance are inspired by Thai folk culture (27 theses, 43%), by most dance theses using in 2 process of design, (1) Traditional costumes usually come in split pieces structure and (2) Applied costumes which use semi-ready to wear structure and also use material base on realistic concept and display the image of folk culture by using native woven textiles and ‘Pha-Yok’, an elaborated silk fabric with gold an silver thread woven into lustrous patterns. Color choices usually base on Thai archaic fashion that uses pairs of contrast colors such as ‘yellow and blue’, ‘red and blue’, and ‘purple and yellow’. Also, there’s clothe base on ethnic colors such as red, blue, black, and white. In traditional and applied costumes, they are in same shade and may use only one color (Monochrome) per the whole set costumes. About Accessories, traditional costumes consist of gold and silver adornments. This kind of costume emphasizes the use of motif, the accuracy of period, as well as ornaments that suit character’s status. For applied costumes, designers used pre-made ornament and preferred aesthetic over accuracy which have relationship in system, and also create the beauty and communicate principle meaning and information of performance through elements of costume.

Keywords: Thai Dance , Costume Design