ถอดรหัสปริศนาธรรมท้องถิ่นชุดกายนคร โรงมหรสพทางวิญญาณสะท้อนภาพสัญลักษณ์ การเปลี่ยนรูปความนัยภาษาแบบใหม่ของงานทัศนศิลป์ร่วมสมัย

บทคัดย่อ

บทความวิจัย เรื่องถอดรหัสปริศนาธรรมท้องถิ่นชุดกายนคร โรงมหรสพทางวิญญาณสะท้อนภาพสัญลักษณ์การเปลี่ยนรูปความนัยภาษาแบบใหม่ของงานทัศนศิลป์ร่วมสมัย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและถอดแนวคิดปริศนาธรรมท้องถิ่นชุดกายนคร ด้วยการวิเคราะห์และสังเคราะห์ภาษาภาพปริศนาธรรมท้องถิ่นสู่ผลงานที่แสดงถึงความหมายของปริศนาธรรม ในเชิงสัญลักษณ์ นามธรรม และรูปธรรม สร้างรูปลักษณ์ใหม่ สู่การสร้างผลงานทัศนศิลป์ร่วมสมัย ผลการวิจัยพบว่าภาพปริศนาธรรมท้องถิ่นชุดกายนคร เดิมพบในสมุดข่อยไทยจำนวน 47 ภาพ พระพุทธทาสภิกขุคัดเลือกเพื่อนำมาวาด ณ โรงมหรสพทางวิญญาณเพียง 23 ภาพ เพราะเป็นภาพที่พุทธศาสนิกชนสามารถนำไปปฏิบัติและประยุกต์ใช้ได้ในชีวิตประจำวัน ส่วนภาพที่ไม่ได้ถูกคัดเลือกเพื่อนำมาวาดนั้นเนื่องด้วยเนื้อหาภาษาลายลักษณ์และภาษาภาพลักษณ์มีความลุ่มลึก เคร่งครัด ปฏิบัติได้ยาก เหมาะสำหรับผู้ที่ศึกษาพระธรรมวินัยตามคำสอนในระดับเบื้องต้นจนเข้าถึงญาณสมาธิตามหลักโสดาบัน กายนครมุ่งสอนในเรื่องหลักไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา สะท้อนคุณค่าเชิงสังคมการปกครองภายในกายนคร ดำเนินเรื่องโดยการใช้ตัวละครในการเล่าเรื่องเพื่อให้เป็นไปในวิถีทางของ ศีล สมาธิ และปัญญา การหลุดพ้นจากวัฏสงสาร องค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษาวิจัยนำมาสู่แนวทางในการสร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ร่วมสมัย ที่มีการสื่อสาร 2 รูปแบบ คือ 1) ความหมายโดยอรรถ และ 2) ความหมายโดยนัย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้หลักทฤษฎีสัญญะวิทยา ทฤษฎีการรื้อสร้าง และทฤษฎีสุนทรียศาสตร์ สังเคราะห์เนื้อหา ปริศนาธรรม สร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ รูปแบบศิลปะสื่อผสม และศิลปะจัดวาง ภายใต้ ภายใต้ ชุด นัยกายนคร จำนวน 3 ชุด ได้แก่ชุดเมืองกาย ชุดสังสาระ และ ชุดสารัตถะและการดำรงอยู่ เป็นผลงานสร้างสรรค์ที่ถ่ายทอดเนื้อหาเรื่องราวอันเกิดจากการวิเคราะห์ตีความจากนามธรรม สู่รูปปธรรมที่มีความร่วมสมัย สร้างความกระตุ้นเตือนให้เกิด การตระหนักรู้ในเรื่องคุณค่าทางศาสนา ความงาม ศิลปะและวัฒนธรรม