รูปแบบการสร้างสรรค์นาฏศิลป์ที่สื่อให้เห็นถึงคุณค่าของปีกแมลงทับ และส่งเสริมการสร้างมูลค่าเพิ่มเชิงพาณิชย์ โดยผ่านมิติการแสดง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่องรูปแบบการสร้างสรรค์นาฏศิลป์ที่สื่อให้เห็นถึงคุณค่าของปีกแมลงทับ และส่งเสริมการสร้างมูลค่าเพิ่มเชิงพาณิชย์ โดยผ่านมิติการแสดง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ค้นหาคุณค่าและความสำคัญของปีกแมลงทับ 2) ค้าหารูปแบบ และองค์ประกอบการแสดงสร้างสรรค์นาฏศิลป์ที่สื่อให้เห็นถึงคุณค่า และส่งเสริมการสร้างมูลค่าเพิ่มเชิงพาณิชย์ของปีกแมลงทับ โดยผ่านมิติการแสดง 3) หาประสิทธิภาพของการสร้างสรรค์ผลงานการแสดงนาฏศิลป์ในด้านความคิดสร้างสรรค์ ในด้านความเหมาะสม และความพึงพอใจ ผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยสร้างสรรค์ โดยใช้เครื่องมือในการวิจัยประกอบด้วย การศึกษาและสำรวจข้อมูลจากเอกสารทางวิชาการ การสัมภาษณ์ สื่อสารสนเทศ การลงพื้นที่ศึกษาและสำรวจข้อมูลภาคสนาม และประสบการณ์ของผู้วิจัย โดยนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ เพื่อหารูปแบบการสร้างสรรค์นาฏศิลป์ที่สื่อให้เห็นถึงคุณค่าของปีกแมลงทับ และส่งเสริมการสร้างมูลค่าเพิ่มเชิงพาณิชย์ โดยผ่านมิติการแสดง ผลการวิจัยพบว่า

1. สีและรูปร่างของปีกแมลงทับมีความโดดเด่น สวยงามและมีอัตลักษณ์ตามธรรมชาติที่มีความสามารถอยู่คงทนถาวร ไม่ซีด หรือทรุดโทรม สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้ทรงมีพระราชดำริให้นำปีกแมลงทับมาทดลองประกอบเป็นเครื่องประดับต่างๆ และได้ทรงมอบหมายให้ทางมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ นำปีกแมลงทับมาประดิษฐ์เป็นผลิตภัณฑ์เพื่อเผยแพร่งานทางศิลปหัตถกรรมทั้งในประเทศและต่างประเทศ

2. รูปแบบการสร้างสรรค์ที่สามารถจำแนกตามองค์ประกอบของนาฏศิลป์ได้ 8 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การออกแบบการแสดง โดยแบ่งการแสดงออกเป็น 3 ช่วง ช่วงที่ 1 คุณค่าทางด้านสุนทรียะ ช่วงที่ 2 คุณค่าทางด้านภูมิปัญญา ช่วงที่ 3 คุณค่าทางด้านเชิงพาณิชย์ 2) การคัดเลือกนักแสดงจากลักษณะทางกายภาพและความสามารถในการแสดง ตามรูปแบบของนาฏศิลป์ไทยร่วมกับสมัยใหม่ 3) การออกแบบลีลานาฏศิลป์โดยใช้จินตนาการในการเลียนแบบท่าทางการเคลื่อนไหวของแมลงทับ และภาษาท่าทางนาฏศิลป์ไทย ผสมผสานการเคลื่อนไหวแบบร่วมสมัย 4) การออกแบบอุปกรณ์ประกอบการแสดงโดยใช้ผ้าสีเขียวเหลือบไพรมาเป็นสัญญะแทนปีกแมลงทับ 5) การออกแบบเสียงและดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดงใช้เป็นการผสมผสานระหว่างดนตรีไทยกับดนตรีสากลโดยใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์เข้ามาผสม 6) การออกแบบเครื่องแต่งกายแบบสมัยใหม่ โดยการออกแบบให้ความสำคัญกับการโชว์ครื่องประดับที่ทำจากปีกแมลงทับ โดยเลือกใช้ชุดสีขาว และรูปแบบชุดที่ดูพริ้วไหวในการเคลื่อนไหวร่างกายมาใช้ในการประดิษฐ์ 7) การออกแบบพื้นที่แสดงให้ความสัมพันธ์ของการออกแบบลีลาท่ารำ การแปรแถว การใช้แสงสีให้เหมาะสมแก่การแสดง และ 8) การออกแบบแสงสนับสนุนบรรยากาศของการแสดงให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น และมีความสัมพันธ์กับความรู้สึก อารมณ์ และจินตนาการของผู้ชม

3. ผลการประเมินจากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 6 ท่าน โดยมี ประสิทธิภาพในด้านความคิดสร้างสรรค์ผลงาน อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ยนเท่ากับ 4.53 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.59 และความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิที่มีต่อผลงานด้านความเหมาะสมและความพึงพอใจอยู่ในระดับ มากที่สุด มีค่าเฉลี่ยนเท่ากับ 4.56 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.57