การมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ทั่วไปคือเพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงโดยมีวัตถุประสงค์ย่อย 2 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อค้นหาศักยภาพชุมชนท่องเที่ยว เส้นทางการท่องเที่ยวโดยชุมชน ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการท่องเที่ยว และ 2) เพื่อค้นหาแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงในจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดแม่ฮ่องสอน พื้นที่ศึกษา ได้แก่ บ้านหนองเต่า บ้านดอกแดง บ้านขุนอมลอง บ้านจะโบ-ปะสี ในจังหวัดเชียงใหม่ และบ้านป่าแป๋ จังหวัดแม่ฮ่องสอน กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ผู้นำชุมชนและสมาชิกในชุมชนที่อาสาตัวร่วมเป็นนักวิจัยท้องถิ่น 50 คน และกลุ่มนักท่องเที่ยวในชุมชนท่องเที่ยว 120 คน ที่อาสาให้ข้อมูลแก่ผู้วิจัย เครื่องมือวิจัย ได้แก่ เวทีชุมชน การสัมภาษณ์ แบบสอบถาม การสะท้อนผลการเรียนรู้ และการระดมความคิด ผลการศึกษาพบว่า บ้านป่าแป๋มีศักยภาพชุมชนสูงสุดในขณะที่บ้านดอกแดงอยู่ในกลุ่มที่มีศักยภาพน้อยที่สุด ส่วนเส้นทางท่องเที่ยวที่เหมาะสมสรุปได้เป็น 4 เส้นทาง โดยมีจุดเด่นที่แตกต่างกันไป การศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการท่องเที่ยวทำให้ได้ข้อสรุปเกี่ยวกับปัจจัยผลักดันและปัจจัยดึงดูดที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยว สำหรับแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนที่สำคัญนั้นได้แก่ การยกระดับองค์กรชุมชน การประชาสัมพันธ์ผ่านอินเทอร์เน็ต การยกระดับโฮมสเตย์ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนไปพร้อมกับการพัฒนาการท่องเที่ยว และพัฒนากิจกรรมที่นักท่องเที่ยวสามารถมีส่วนร่วมได้ภายใต้อัตลักษณ์ของแต่ละชุมชน