สุนทรียภาพในอรรถกถาเตมิยชาดก

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความงามในอรรถกถาเตมิยชาดก  ผลการศึกษาวิจัยพบว่าอรรถกถาเตมิยชาดกเป็นวรรณคดีพุทธศาสนาเรื่องสำคัญ มีความไพเราะงดงามในฐานะเป็นวรรณคดี  ดังนั้นจึงมีกลวิธีทางวรรณศิลป์ในการประพันธ์ที่เชื่อมร้อยองค์ประกอบสำคัญ 3 ประการไว้ด้วยกันอย่างมีเอกภาพ  ได้แก่  ภาษา  ตัวละครพระโพธิสัตว์  และฉากสำคัญ  ด้านสุนทรียภาพในภาษา  ได้แก่ การสรรคำและการใช้ภาพพจน์   ด้านสุนทรียภาพในการสร้างตัวละครพระเตมิยโพธิสัตว์ ได้แก่  การมีปัญญาตระหนักรู้ภัยกิเลส  และการมีจิตมุ่งมั่นที่จะหลุดพ้นจากกิเลส  ด้านสุนทรียภาพในการสร้างฉากสำคัญ  ได้แก่ ฉากนรกและฉากยกรถ  ซึ่งทำให้เห็นภาพความงดงาม เกิดจินตภาพและสื่อสาระธรรมทางพุทธศาสนา  เป็นเหตุการณ์ที่โดดเด่นและทำให้ผู้อ่านจำอรรถกถาเตมิยชาดกได้

          สุนทรียภาพทั้ง 3 ประการนี้เชื่อมร้อยกันอย่างมีเอกภาพ  นำไปสู่ความเข้าใจ พิจารณาเหตุและผล  ตระหนักถึงสาระธรรมในอรรถกถาเตมิยชาดก   ซึ่งเป็นวิธีการหนึ่งในการสร้างปัญญาแก่ผู้อ่าน