“น้ำท่วมคือสงครามและประชาชนคือเหยื่อ” : มโนทัศน์ที่สะท้อนจากพาดหัวข่าวในหนังสือพิมพ์ไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ศึกษามโนทัศน์เรื่องน้ำที่สะท้อนจากพาดหัวข่าวในหนังสือพิมพ์รายวันภาษาไทยโดยวิเคราะห์ข้อมูลจากถ้อยคำอุปลักษณ์น้ำและน้ำท่วมที่สื่อหนังสือพิมพ์รายวันภาษาไทยใช้ในพาดหัวข่าวเหตุการณ์น้ำท่วมตามแนวทฤษฎีภาษาศาสตร์ปริชาน (Cognitive Linguistics) และอุปลักษณ์วิเคราะห์เชิงวิพากษ์ (Critical Metaphor Analysis) ผลการวิเคราะห์พบว่าลักษณะของถ้อยคำอุปลักษณ์ในพาดหัวข่าวเหตุการณ์น้ำท่วมในหนังสือพิมพ์รายวันภาษาไทย สะท้อนมโนอุปลักษณ์ 4 มโนอุปลักษณ์ คือ [น้ำท่วม คือ สงคราม] [น้ำท่วม คือ การกระทำของมนุษย์] [น้ำท่วมคือการสำแดงอำนาจ] และ [น้ำท่วม คือ พิษของสิ่งอันตราย] จากการวิเคราะห์มโนอุปลักษณ์พบว่ามโนทัศน์น้ำท่วมคือการรุกราน น้ำคือผู้ทำร้าย และประชาชนคือผู้ถูกกระทำ มโนทัศน์เหล่านี้แสดงแนวคิดของสื่อหนังสือพิมพ์ 2 ประการ ได้แก่ น้ำท่วมเหมือสงครามซึ่งเป็นเรื่องเลวร้าย และธรรมชาติมีอำนาจเหนือมนุษย์ การเลือกแนวคิดและนำเสนอแนวคิดดังกล่าวอาจมีผลต่อผู้รับสาร กล่าวคือ ทำให้เกิดความกลัว ความเกลียดชังและกระตุ้นให้ผู้รับสารติดตามข่าวสารอย่างใกล้ชิด ในอีกมิติหนึ่งหนังสือพิมพ์นำการรับรู้เกี่ยวกับสงครามและอำนาจของธรรมชาติที่ทุกคนในสังคมมีร่วมกันมาสร้างให้เป็นข่าว มีสีสันและกระตุ้นเร้าคนในสังคมที่อาจมีผลต่อประโยชน์ทางการตลาดของหนังสือพิมพ์