โครงการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะเชิงวิชาการ เมื่อข้าพเจ้าถาม AI ว่าจิตรกรรมคืออะไร?

บทคัดย่อ

งานวิจัยสร้างสรรค์นี้มีจุดประสงค์เพื่อค้นหาคุณค่าและความหมายของจิตรกรรมในยุคที่ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ามามีบทบาทต่อวงการศิลปะอย่างมากภายในระยะเวลาอันสั้น ด้วยพลังของการค้นคว้าที่รวดเร็วจากฐานข้อมูลมหาศาลเกินกว่าที่มนุษย์คนหนึ่งจะทำได้ทำให้ปัญญาประดิษฐ์กลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างงานจิตรกรรม ตั้งแต่การค้นคว้าข้อมูล การสร้างองค์ประกอบ ชุดสี แนวทางการวาด ตามคำบอกบท (prompt) คำถามของงานชิ้นนี้คือ บทบาทของจิตรกรจะอยู่ตรงไหนและงานจิตรกรรมควรทำงานร่วมกับปัญญาประดิษฐ์อย่างไร โดยใช้วิธีการศึกษาสองแนวทางคือ หนึ่ง การทำงานร่วมกับปัญญาประดิษฐ์จากนั้นสร้างสรรค์ต่อเป็นงานจิตรกรรมหนึ่งชุด สอง การวิเคราะห์ผลที่เกิดขึ้นจากงานจิตรกรรมดังกล่าว ผลการศึกษาพบว่า ปัญญาประดิษฐ์ทำหน้าที่ของการอ้างอิงได้อย่างดีเลิศ ทั้งในแง่ของเวลาและพื้นที่ของการค้นคว้า นอกจากนี้ยังรวดเร็วอย่างมากเมื่อเทียบกับการค้นคว้าด้วยตนเอง ปัญญาประดิษฐ์สามารถนำเสนอมุมมองที่แปลกตา โดยปัญญาประดิษฐ์มีข้อจำกัดเนื่องจากแหล่งอ้างอิงมีขีดจำกัด (แม้จะมีจำนวนมากก็ตาม) อ้างอิงกับแหล่งข้อมูลที่เป็นตำราประวัติศาสตร์ศิลปะตะวันตก มาตรฐานความงามแบบมีการจัดลำดับที่ชัดเจน การเลือกสรรและจัดเรียงเนื้อหาที่เกิดขึ้นจึงมีกรอบจำกัดที่เกิดจากการอ้างอิงดังกล่าว ผู้สร้างสรรค์จึงสามารถต่อยอดด้วยการท้าทายองค์ประกอบภาพ ชุดสี ฝีแปรง เป็นต้น ให้มีความรวนเร นำเสนอความปั่นป่วนของภาวะของโลกในปัจจุบันได้มากขึ้น นอกจากนี้ยังมีความกังวลเรื่องความแตกต่างหลากหลายที่อาจจะหายไปในกระบวนการทำงานกับปัญญาประดิษฐ์ เพราะอินเตอร์เน็ตอาจทำให้เกิดวัฒนธรรมสินค้าซูเปอร์สตาร์ ที่ภาพลักษณ์ แนวคิด คุณค่า แนวทางการนำเสนอเรื่องเล่า ผลิตภัณฑ์และรูปแบบกลายเป็นการตลาดสำหรับทุกคนในทุกสถานการณ์จนจะกลายเป็นตลาดหนึ่งเดียวทั่วโลก การสร้างสรรค์ต่อเนื่องโดยศิลปินที่เป็นปัจเจกบุคคลย่อมทำหน้าที่สร้างสรรค์ความแตกต่างได้ ทำหน้าที่ท้าทายการครอบงำ อย่างไรก็ตามผู้วิจัยสร้างสรรค์ยังมีความเชื่อว่าปัญญาประดิษฐ์จะทำหน้าที่ผู้สนับสนุนกระบวนการสร้างสรรค์ของศิลปิน งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า แม้ปัญญาประดิษฐ์จะมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้สนับสนุนและขยายขอบเขตความคิดสร้างสรรค์ แต่คุณค่าและความหมายเชิงลึกของจิตรกรรมยังคงขึ้นอยู่กับบทบาทของศิลปินมนุษย์ในการสร้างสรรค์ ตีความ และท้าทายกรอบทางวัฒนธรรมอย่างต่อเนื่อง