ปัจจัยที่มีผลต่อรูปลักษณ์ของชุดไทยพระราชนิยม

บทคัดย่อ

ชุดไทยพระราชนิยมในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงเป็นเครื่องแต่งกายที่ถูกคิดค้นในปี พ.ศ.2503 มีจุดเริ่มต้นในการใช้เป็นฉลองพระองค์ในการเสด็จเจริญสัมพันธไมตรีระหว่างประเทศ ณ ขณะนั้น และกลายมาเป็นชุดไทยประจำชาติที่ใช้สืบมาถึงปัจจุบัน ด้วยเอกลักษณ์อันโดดเด่นทางด้านการออกแบบที่เป็นที่ยอบรับทั้งในหมู่คนไทย และชาวต่างชาติ ผู้เขียนจึงมีความต้องการที่จะสำรวจประวัติ ความเป็นมาของชุดไทยพระราชนิยม เพื่อสืบค้นว่ามีสาเหตุใดที่ทำให้ชุดไทยพระราชนิยมถึงมีรูปลักษณ์ในลักษณะเช่นนี้ โดยจากการศึกษาข้อมูลเชิงเอกสารได้นำมาสู่สมมติฐานของผู้เขียน อันมีที่มาจากวัตถุประสงค์ทางด้านการออกแบบทั้ง 3 ประการ ได้แก่ 1) การนำเสนอความเป็นชาติไทยผ่านเครื่องแต่งกาย 2) เป็นเครื่องแต่งกายที่สามารถใช้งานได้โดยง่าย สวมใส่ได้อย่างสะดวกรวดเร็ว 3) อยู่ภายใต้กรอบความเป็นทางการ (formality) มีความเหมาะสมตามหลักการแต่งกายแบบสากล เนื่องจากเป็นทั้งฉลองพระองค์ที่ถูกใช้ผ่านบริบททางการทูต โดยสามารถสรุปออกมาได้เป็น 3 ปัจจัยทางด้านการออกแบบได้แก่ ปัจจัยทางด้านอัตลักษณ์เกิดจากการสืบค้นที่มา และเอกลักษณ์ประจำชาติที่มีความเฉพาะตัว ปัจจัยทางด้านการใช้งานซึ่งได้จากการประยุกต์ข้ามศาสตร์เพื่อทำให้สวมใส่ได้ง่าย ปัจจัยด้านบริบททางสังคมที่ได้จากการวิเคราะห์บริบททางสังคมในสมัยนั้น ซึ่งทั้ง 3 ส่วนนี้เป็นปัจจัยที่ส่งผลให้ชุดไทยพระราชนิยมมีรูปลักษณ์อย่างที่คุ้นชินกันในปัจจุบัน