สายสัมพันธ์ ความรัก และ การถักทอ: การศึกษางานศิลปะร่วมสมัยเทคนิคถักทอจาก 3 ศิลปินหญิงเชื้อสายเอเชีย

บทคัดย่อ

เทคนิคการ “เย็บปักถักทอ” สามารถทำให้ผู้หญิงแสดงประเด็นความคิดอะไรบ้าง และถูกถ่ายทอดออกมาในรูปแบบงานศิลปะอย่างไร คือข้อสงสัยที่เกิดขึ้นจนนำไปสู่การสำรวจค้นคว้าผ่านการเขียนเอกสารทางวิชาการ บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาเกี่ยวกับการสร้างสรรค์งานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินหญิงชาวเอเชีย จำนวน 3 คน ได้แก่ จิฮะรุ ชิโอตะ เป่ยลี่ หลิว และ อิ่มหทัย สุวัฒนศิลป์ โดยพิจารณาจากเทคนิควิธีการที่ใช้ การนำวัสดุที่มีคุณลักษณะอ่อนนุ่มบางเบาอย่าง เส้นด้าย เส้นไหม และเส้นผม มาประยุกต์ถ่ายทอดในฐานะสื่อวัสดุศิลปะ การประกอบร่วมวัสดุดังกล่าวเข้ากับวัตถุหรือวัสดุอื่น ๆ รวมไปถึงลักษณะของการติดตั้งจัดแสดง ผลจากการศึกษาพบว่า ศิลปินมีแนวโน้มสื่อสารประเด็นของความเป็นเพศหญิงที่รู้สึกถึงสายสัมพันธ์ของครอบครัวภายใต้กรอบวัฒนธรรมเอเชีย ดังนี้ 1) ความเป็นผู้หญิง เช่น ความเป็นแม่กับลูกสาว ความผูกพันทางร่างกายและใจ มาเป็นส่วนหนึ่งในเนื้อหาของการสร้างสรรค์ โดยมีการเรียนรู้และถ่ายทอดวัฒนธรรม เช่น การเย็บ ปัก ถัก ร้อย จากงานหัตถกรรมของผู้หญิง 2) ความรักความผูกพันกับครอบครัว ศิลปินเลือกใช้วัสดุเส้นใยที่มีความหมายสร้างสัญลักษณ์สื่อแทนสายสัมพันธ์ที่เชื่อมโยงสายใยระหว่างบุคคลในครอบครัว 3) สะท้อนความเชื่อ ประเพณีวัฒนธรรม และบริบททางสังคมในมุมมองความเป็นศิลปิน ซึ่งเป็นตัวสร้างความทรงจำจากประสบการณ์การรับรู้ในแบบส่วนตัวที่ส่งผลสะท้อนสู่ส่วนรวม ทั้งนี้ศิลปินหญิงทั้ง 3 ได้แสดงให้เห็นลักษณะร่วมของค่านิยมเกี่ยวกับความผูกพันใกล้ชิดและครอบครัว ผ่านงานหัตถกรรมสร้างสรรค์จากสายใยของความเป็นผู้หญิง ที่กล่าวได้ว่าเป็นลักษณะเด่นประการหนึ่งของวัฒนธรรมเอเชีย