สาระของวัตถุในศิลปะสมัยใหม่ญี่ปุ่นทศวรรษที่ 1970 กับพื้นฐานทางวัฒนธรรม กรณีศึกษากลุ่มโมโนฮะ

บทคัดย่อ

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง มีปรากฏการณ์ทางศิลปะร่วมสมัยในโลกลักษณะหนึ่งนั่นคือ การแสดงออกจากพื้นฐานทางสังคม วัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของแต่ละภูมิภาคหรือแต่ละประเทศ ในญี่ปุ่นก็มีลักษณะเฉพาะของตนเองที่พัฒนาขึ้นจากโจทย์ของตนเอง ทั้งกลุ่มกุไตและกลุ่มโมโนฮะที่มีกิจกรรมในช่วงนี้สนใจการตั้งคำถามเกี่ยวกับลักษณะเฉพาะของวัตถุแต่ละประเภทที่นำมาใช้สร้างงานศิลปะ แล้วพยายามย้อนกลับไปสู่ลักษณะเฉพาะเบื้องต้นของวัตถุนั้น ๆ  ซึ่งเมื่อพิจารณาแล้ว พบว่ามีแนวโน้มที่จะเห็นความเชื่อเกี่ยวกับวัตถุที่มีพื้นฐานมาจากวัฒนธรรมญี่ปุ่นในอดีต การศึกษานี้ตั้งเป้าทำความเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะพื้นฐานของผลงานศิลปะของกลุ่มโมโนฮะว่าอาศัยแนวคิดจากประเพณีของญี่ปุ่นมาสร้างงานได้อย่างไร  โดยอาศัยวิธีการศึกษาลักษณะเฉพาะของงานศิลปะกลุ่มโมโนฮะแล้วเปรียบเทียบกับงานศิลปะและแนวคิดดั้งเดิมในญี่ปุ่น การศึกษาพบว่ากลุ่มโมโนฮะอาศัยการแสดงออกซึ่งสาระสำคัญของวัตถุที่ศิลปินเลือกมาสร้างงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการแสดงออกซึ่ง “สาระ” ของวัตถุแต่ละชิ้นซึ่งแนวคิดนี้และวิถีการปฏิบัติมีรากฐานอยู่ในวัฒนธรรมญี่ปุ่นเอง ดังนั้น นอกเหนือจากการตีความงานของกลุ่มนี้ตามแนวทางปรัชญาปรากฏการณ์นิยมแบบมาร์ติน ไฮเดกเกอร์แล้ว ยังสามารถทำความเข้าใจงานของโมโนฮะว่าสอดคล้องกับสอดคล้องกับแนวคิดของชินโตเรื่องจิตวิญญาณในวัตถุ แนวคิดเรื่องความงามพื้นที่ว่างหรือโยะฮะคุตามแนวทางศาสนาพุทธนิกายเซนและสำนึกเรื่องความเสื่อมสลายไม่จีรังที่ฝังรากลึกในวัฒนธรรมญี่ญี่ปุ่นอย่างมีนัยสำคัญ