การสื่อความหมายเชิงวัฒนธรรมผ่านสัญลักษณ์มงคลจีนในงานจิตรกรรมดอกไม้ของหลางซื่อหนิง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบ แนวคิด และความหมายทางคติมงคลจีนในงานจิตรกรรมจีนประเพณี และศึกษาวิถีวัฒนธรรมจีนผ่านผลงานและมุมมองของหลางซื่อหนิง (郎世宁) ซึ่งเป็นจิตรกรชาวต่างชาติประจำราชสำนักตั้งแต่รัชกาลคังซี ยงเจิ้ง และเฉียนหลง สามยุคทองแห่งราชวงศ์ชิง การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากข้อมูลภาคเอกสาร หนังสือ เอกสารทางวิชาการต่าง ๆ รวมถึงบันทึกข้อมูลภาคสนาม จากการลงพื้นที่สำรวจและศึกษาข้อมูลภาพผลงานจิตรกรรมของหลางซื่อหนิงภายในพิพิธภัณฑ์ฯ หลังจากนั้นจึงทำการจัดระเบียนข้อมูลภาพวาดคติมงคลจีนออกเป็นประเภท เพื่อทำการวิเคราะห์เปรียบเทียบกับผลงานจิตรกรรมของหลางซื่อหนิงที่แสดงออกถึงความสัมพันธ์ในประเด็นดังกล่าว ผลการศึกษารูปแบบ แนวคิด และความหมายทางคติมงคลจีนในงานจิตรกรรมจีนประเพณีในภาพวาดเดี่ยว จำนวน 2 ภาพ และภาพวาดชุด “อมตะบุปผาเซียน” จำนวน 16 ภาพ พบว่า หลางซื่อหนิงถ่ายทอดคติความหมายมงคลในภาพดอกไม้ที่ปรากฎสัญลักษณ์หรือคำพ้องเสียง โดยจัดกลุ่มได้ ดังนี้ 1) คติมงคลความเป็นวีรบุรุษ ผู้นำ มีความสง่างามสูงส่งและกล้าหาญ 2) คติมงคลด้านการมีอายุยืนหรือการเป็นอมตะ 3) คติมงคลด้านความมั่งคั่ง 4) คติมงคลเกี่ยวกับการมีบุตรหลาน หรือหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ และ 5) คติมงคลเรื่องความสุขความเจริญในชีวิต ภาพวาดดอกไม้เหล่านี้ไม่เพียงรักษาและประยุกต์ทักษะการวาดภาพด้วยเทคนิคภาพสีน้ำมันกับการใช้พู่กันประณีตแบบจีน แต่ยังเต็มไปด้วยคติมงคลในวิถีวัฒนธรรมจีน