การพัฒนาฟางข้าวสำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

ผู้แต่ง

  • วิบูลพร วุฒิคุณ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
  • มณีรัตน์ ภาจันทร์คู คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
  • พงศ์ตะวัน นันทศิริ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย

คำสำคัญ:

ฟางข้าว, ผลิตภัณฑ์ฟางข้าว, การออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม, วัสดุที่ยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องการพัฒนาฟางข้าวสำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมี วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อศึกษาทดลองกระบวนการผลิตวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรฟางข้าวโดยการเปรียบเทียบระหว่างการใช้สารเคมีโซเดียมไฮดรอกไซด์ น้ำขี้เถ้า และจุลินทรีย์ 2) เพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมจากฟางข้าว 3) เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้กระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์ฟางข้าวสำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมให้กับชุมชน การวิจัยนี้มีขั้นตอนและวิธีการในการดำเนินการวิจัยในรูปแบบผสมผสานระหว่างวิธีวิจัยคุณภาพ วิจัยปริมาณ และการศึกษาทดลอง เพื่อหาแนวทางการพัฒนาวัสดุจากฟางข้าวเพื่อนำมาออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมผลการวิจัยพบว่า กระดาษฟางข้าวสามารถผลิตได้โดยใช้สารเคมีโซเดียมไฮดรอกไซด์ น้ำขี้เถ้า หรือจุลินทรีย์ ซึ่งมีคุณสมบัติต่างกันในการนำไปใช้สารเคมีโซเดียมไฮดรอกไซด์เหมาะกับ ผลิตภัณฑ์ที่ไม่สัมผัสอาหาร เช่น โคมไฟ กระเป๋า และถุงกระดาษ แต่ต้องมีระบบบำบัดน้ำ ส่วนการใช้สารน้ำขี้เถ้าและจุลินทรีย์เหมาะสำหรับผลิตภัณฑ์ที่สัมผัสอาหาร เช่น บรรจุภัณฑ์อาหารและหลอดดูด การออกแบบผลิตภัณฑ์จากฟางโดยคณะผู้วิจัยได้ดำเนินการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมจากฟางข้าว โดยมุ่งเน้นการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ที่สามารถผลิตได้ง่ายเหมาะสมกับบริบท ของชุมชนและศักยภาพของกลุ่มวิสาหกิจ ทั้งยังคำนึงถึงการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการถ่ายทอด คือ กระเป๋าใส่เหรียญขนาดเล็กสำหรับพกพา โดยได้แรงบันดาลใจมาจากลักษณะของกองฟาง เศษที่เหลือจากกระเป๋าจะนำมาตัดให้เป็นที่เก็บสาย โดยที่เก็บสายได้แนวคิดในการออกแบบเป็นรูปทรงคล้ายเม็ดข้าว การออกแบบผลิตภัณฑ์นี้คำนึงถึงความสะดวกในการผลิต โดยใช้อุปกรณ์ที่ไม่ซับซ้อนและกระบวนการที่ไม่ยุ่งยาก เพื่อให้สมาชิกในชุมชนสามารถผลิตได้เอง และคำนึงถึงแนวคิดเชิงนิเวศเศรษฐกิจ ซึ่งรวมเศรษฐศาสตร์และสิ่งแวดล้อมไว้ตลอดวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์ ตั้งแต่การวางแผน ออกแบบผลิตใช้งาน และการกำจัดหลังหมดอายุ ซึ่งหลังจากถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ชุมชน ชุมชนมีทัศนคติที่ดีและมองเห็นศักยภาพของผลิตภัณฑ์จากฟางข้าว ทั้งในด้านการสร้างอาชีพเสริมการเพิ่ม มูลค่าทางเศรษฐกิจ และการช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

เอกสารอ้างอิง

Chiang Rai Rice Research Center. (2018). Rice Department. https://crirrc.ricethailand.go.th/

Julalak Jarujutarat, Vongthong Kienvong and Jakkrit Panalee. (2018). The Designof Packaging for Product Image Enhancement from Rice Straw for Processed Fruit, Case study: Ban Khaek Intersection Community, Hirunruji Sub-District, Thonburi District, Bangkok. Journal of Information Technology and Innovation, 17(2), 35- 44. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/oarit/article/view/166610.

Kanit Yoosomboon and Chananchida Ubonrat, (2018). Packaging design from the process of developing alternative materials using rice straw mixed with plant seeds for environmentally friendly processed products: a case study of MAZMOIZELLE products. Journal of Academic and Research, Rajamangala University of Technology Phra Nakhon, Humanities and Social Sciences, 3(2), 55-68.

Mattanee Parmotmuang. (2024). Design and Development of Creative Products from Agricultural Waste with Local Identity. Khao Jek Chuey Sao Hai Group (GI rice), Saraburi Province. Journal of Architecture, Design and Construction Faculty of Architecture, Urban Planning and Design, Mahasarakham University, 6(2), 117-130.

Pongsak Jittabut, Siriporn Piyasri and Suchada Piasanthia. (2020). Materials plate for food packaging development by using agricultural waste. Journal of Science and Technology Research, Nakhon Ratchasima Rajabhat University, 5(1), 43-52.

Tragoonphan Patcharametha. (2014). Product Design for Environment Friendly. Silpakorn University Journal, Thai Edition, 3 4 (1), 119-135. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/sujthai/article/view/17595/15811.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-23

รูปแบบการอ้างอิง

วุฒิคุณ ว., ภาจันทร์คู ม., & นันทศิริ พ. (2025). การพัฒนาฟางข้าวสำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม. วารสารดีไซน์เอคโค, 6(2), 4–15. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jdecho/article/view/277429

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย