การพัฒนาต้นแบบอินโฟกราฟิกเพื่อสื่อสารการปฏิบัติตนทางกายภาพบำบัดทางไกล ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา (โควิด-19)
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อออกแบบและสร้างสรรค์ชิ้นงานอินโฟกราฟิกโดยอ้างอิงแนวคิดทฤษฎีการสื่อสารทางสุขภาพ และ 2. เพื่อศึกษาความพึงพอใจด้านเนื้อหา การออกแบบ และการนำไปปฏิบัติ ในกลุ่มบุคคลทั่วไป และกลุ่มนักกายภาพบำบัด
การศึกษาครั้งนี้ได้ทำการออกแบบชิ้นงานต้นแบบจำนวน 6 ชิ้นงานใน 2 ประเด็นได้แก่ การออกกำลังกายเพื่อการฟื้นฟูหลังการติดเชื้อไวรัสโคโรนาและการจัดการอาการหอบเหนื่อย โดยอ้างอิงทฤษฎีการสื่อสารสุขภาพ 3 ทฤษฎี ได้แก่ ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อทางสุขภาพ (Health belief model : HBM) ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคมเชิงพุทธิปัญญา (Social cognitive : SC) และทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน (Theory of planned behavior : TPB) หลังจากออกแบบชิ้นงานต้นแบบทั้งหมด 6 ชิ้นงานจึงนำชิ้นงานต้นแบบไปสอบถามความพึงพอใจในในกลุ่มบุคคลทั่วไปและกลุ่มนักกายภาพบำบัดปฏิบัติการ จำนวนกลุ่มละ 5 คน พบว่า ประเด็นการออกกำลังกายเพื่อการฟื้นฟูหลังการติดเชื้อไวรัสโคโรนา ทั้ง 2 กลุ่มมีความพึงพอใจด้านเนื้อหาและการนำไปปฏิบัติ ในชิ้นงานที่อ้างอิงจากแนวคิด HBM มากที่สุด ด้านการออกแบบทั้ง 2 กลุ่มมีความพึงพอใจในชิ้นงานที่อ้างอิงจากแนวคิด TPB มากที่สุด ในประเด็นการจัดการอาการหอบเหนื่อย พบกว่ากลุ่มบุคคลทั่วไปมีความพึงพอใจด้านเนื้อหาและการออกแบบในชิ้นงานที่ อ้างอิงจากแนวคิด HBM และ SC เท่ากัน และพึงพอใจในชิ้นงานที่อ้างอิงแนวคิด TBP ด้านการนำไปปฏิบัติมากที่สุด ขณะที่นักกายภาพบำบัดการมีความพึงพอใจด้านเนื้อหา การออกแบบ และการนำไปปฏิบัติ ในชิ้นงานที่อ้างอิงจากแนวคิด HBM มากที่สุด
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความและความเห็นในวารสารนิเทศศาสตร์และนวัตกรรม นิด้า เป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน มิใช่ของคณะนิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา แก้วเทพ. (2545). สื่อสารมวลชน : ทฤษฎีและแนวทางการศึกษา (3 ed.). โรงพิมพ์ศาลาแดง.
ข้อบังคับสภากายภาพบำบัด ว่าด้วยจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพกายภาพบำบัด พ.ศ. ๒๕๖๐. (29 มิถุนายน2560) ราชกิจจานุเบกษา,134. https://pt.or.th/PTCouncil/law/ethic60.pdf
คฤหเดช เปรมวดี และ นภาพงษ์ กันยา. (2021). ผลของโปรแกรมการส่งเสริมสมรรถนะตนเองต่อความรู้และความมั่นใจ การดูแลสุขภาพเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน ในชมรมผู้สูงอายุวัดปุรณาวาส กรุงเทพมหานคร. วารสารเกื้อการุณย์, 28(2), 22-35. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/kcn/article/view/250930
จงกลณี จงพรชัย กฤตติกา ตัญญะแสนสุข และ ลาวัลย์ ศรัทธาพุทธ. (2016). อินโฟกราฟิกและการประยุกต์ในงานสุขภาพและเภสัชกรรม. Thai Bulletin of Pharmaceutical Science (TBPS), 11(2 (July-December 2016)), 98-120. https://doi.org/10.14456/tbps.2016.14
จิราวรรณ กุมขุนทศ, ดวงรัตน์ วัฒนกิจไกรเลิศ และ คนึงนิจ พงศ์ถาวรกมล. (2014). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความตั้งใจในการปฏิบัติพฤติกรรมจำกัดเกลือโซเดียมของผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว. Princess of Naradhiwas University Journal, 6(3). https://li01.tci-thaijo.org/index.php/pnujr/arti cle/view/53876
ประกาศสภากายภาพบำบัด เรื่อง มาตรฐานบริการกายภาพบำบัด พ.ศ. ๒๕๕๓. (2554, 19 มกราคม) ราชกิจจานุเบกษา,128. ตอนพิเศษ 7 ง. 82-88. https://pt.or.th/PTCouncil/law/7/1.pdf
ปาจรีย์ ธนะสมบรูณ์กิจ และสุอังคณา แก้วบุณเรือง. (2005). สถานการณ์การสื่อสารสุขภาพและนักสื่อสารสุขภาพ (พ.ศ. 2547-2548). https://books.google.co.th/books?id=tMn4ZwEACAAJ
พรพรรณ ประจักษ์เนตร. (2020). การสื่อสารสุขภาพในยุคดิจิทัล ทฤษฎี วิจัย และการปฏิบัติ (1 ed.). คณะนิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. https://anyflip .com/udyxa/xoed/basic/
ภาณุพล โสมูล. (2020). การพัฒนาความสามารถในการแก้ ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ด้วยการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับสื่ออินโฟกราฟิก. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัย ศิลปากร, 18(1), 339-360. https://so02.tci-thaijo.org/index .php/suedujournal/article/view/197035
รพีพรรณ รัตนวงศ์นรา มอร์ด. (2565). ภาวะลองโควิด (long covid) เป็นแล้วหายไหม วิธีสังเกตและการรักษา. https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/long-covid/
วาสนา จันทร์สว่าง และ คณะ. (2550). การสื่อสารสุขภาพ : กลยุทธ์ในงานสุขศึกษาและการสร้างเสริมสุขภาพ. สํานักพิมพ์เจริญดีมั่นคงการพิมพ์.
สมาคมกายภาพบำบัดแห่งประเทศไทย. (2021). Infographic ชุดความรู้เกี่ยวกับโควิดhttps://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=4154563874598107&id=412444922143373
สมาคมกายภาพบำบัดแห่งประเทศไทย. (2564). นักกายภาพบำบัดอาสาพาหายใจ.
https://thaipt.org/covid-19-pt-volunteer/
สุธาพร ล้ำเลิศกุล. (2018). พูดด้วยภาพ พรีเซนต์อย่างไรให้ถูกใจคนฟัง by BetterPitch (พิมพ์ครั้งที่ 1. ed.) ปัญญมิตร. https://chula.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login .aspx?direct=true&db=cat05085a&AN=chu.b2209932&site=eds-live
อภินภัศ จิตรกร. (2021). การพัฒนารูปแบบสื่อข้อมูลเชิงภาพตามหลักการแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ เพื่อส่งเสริมความตระหนักเรื่องสุขภาพในผู้สูอายุ ผ่านทางไลน์แอปพลิเคชัน. Journal of Arts Management, 5(3), 877-894. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jam/article/view/ 250748
Armitage, C. J., & Conner, M. (2000). Social cognition models and health behaviour: A structured review. Psychology & Health, 15(2), 173-189. https://doi.org/10.1080/ 08870440008400299
Armitage, C. J., & Conner, M. (2001). Efficacy of the Theory of Planned Behaviour: a meta-analytic review. Br J Soc Psychol, 40(Pt 4), 471-499. https://doi.org/10.1348/01446 6601164939
Balint, K. E., & Bilandzic, H. (2017). Health Communication through Media Narratives: Factors, Processes and Effects — Introduction (Vol. 11) https://ijoc.org/index.php /ijoc/article/view/8383
Carpenter, C. J. (2010). A Meta-Analysis of the Effectiveness of Health Belief Model Variables in Predicting Behavior. Health Communication, 25(8), 661-669. https://doi.org/10.1080/10410236.2010.521906
Conner, M., & Norman, P. (2005). Predicting Health Behaviour: Research and Practice with Social Cognition Models (2 ed.). Open University Press. https://books. google.co.th/books?id=MZhzQgAACAAJ
Conner, M., & Norman, P. (2015). Predicting and changing health behaviour: research and practice with social cognition models (3 ed.). McGraw-hill education (UK). https://books.google.co.th/books/about/Predicting_and_Changing_Health_Behaviour.html?id=MgfjrQEACAAJ&redir_esc=y
Dalton, J., & Design, W. (2014). A Brief Guide to Producing Compelling Infographics. London School of Public Relations. https://www.publishing-school.co.uk/uploads /publications/LSP_2014_Infographics.pdf
Dunlap, J. C., & Lowenthal, P. R. (2016). Getting graphic about infographics: design lessons learned from popular infographics. Journal of Visual Literacy, 35(1), 42-59. https://doi.org/10.1080/1051144X.2016.1205832
Harrison, A. L., Taylor, N. F., Frawley, H. C., & Shields, N. (2020). A consumer co-created infographic improves short-term knowledge about physical activity and self-efficacy to exercise in women with gestational diabetes mellitus: a randomised trial. Journal of Physiotherapy, 66(4), 243-248. https://doi.org/https://doi.org/ 10.1016/j.jphys.2020.09.010
Hernandez-Sanchez, S., Moreno-Perez, V., Garcia-Campos, J., Marco-Lledó, J., Navarrete-Muñoz, E. M., & Lozano-Quijada, C. (2021). Twelve tips to make successful medical infographics. Medical Teacher, 43(12), 1353-1359. https://doi.org/10.1080 /0142159X.2020.1855323
Jones, S. M. W., Sherman, K. J., Bermet, Z., Palazzo, L. G., & Lewis, C. C. (2022). Theory of Planned Behavior and Mindfulness Intentions in Chronic Low Back Pain. Mindfulness, 13(12), 3145-3152. https://doi.org/10.1007/s12671-022-02022-2
Kapel, S., & Schmidt, K. (2021). A student-focused checklist for creating infographics. Reference Services Review. https://libres.uncg.edu/ir/wcu/f/Kapel_21_Checklist.pdf
Lee, A. C. (2020). COVID-19 and the advancement of digital physical therapist practice and telehealth. Physical Therapy, 100(7), 1054-1057. https://www.ncbi.nlm.nih.gov /pmc/articles/PMC7197535/pdf/pzaa079.pdf
Leochico, C. F. D., Mojica, J. A. P., Rey-Matias, R. R., Supnet, I. E., & Ignacio, S. D. (2021). Role of Telerehabilitation in the Rehabilitation Medicine Training Program of a COVID-19 Referral Center in a Developing Country. American journal of physical medicine & rehabilitation, 100(6), 526-532. https://doi.org/10.1097/phm.000000 0000001755
Martin, L. J., Turnquist, A., Groot, B., Huang, S. Y., Kok, E., Thoma, B., & van Merriënboer, J. J. (2019). Exploring the role of infographics for summarizing medical literature. Health Professions Education, 5(1), 48-57. https://www.sciencedirect.com/science /article/pii/S2452301117300792
Maunder, L. (2021). Motivating people to stay at home: using the Health Belief Model to improve the effectiveness of public health messaging during the COVID-19 pandemic. Transl Behav Med, 11(10), 1957-1962. https://doi.org/10.1093/tbm/ibab080
O'Keefe, D. J., & Jensen, J. D. (2007). The Relative Persuasiveness of Gain-Framed Loss-Framed Messages for Encouraging Disease Prevention Behaviors: A Meta-Analytic Review. Journal of Health Communication, 12(7), 623-644. https://doi.org/ 10.1080/10810730701615198
World Health Organization. (2017). WHO Strategic Communication Framework for effective
communication. World Health Organization. https://www.who.int/mediacentre/ communication-framework.pdf
World Physiotherapy. (2019). Report of the World Physiotherapy/INPTRA digital physical therapy practice task force. U. London. https://world.physio/sites/default/files/ 2020-06/WCPT-INPTRA-Digital-Physical-Therapy-Practice-Task-force-March2020.pdf
Rosenstock, I. M. (1974). The health belief model and preventive health behavior. Health education monographs, 2(4), 354-386. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177 /109019817400200405
Royal, K. D., & Erdmann, K. M. (2018). Evaluating the readability levels of medical infographic materials for public consumption. Journal of Visual Communication in Medicine, 41(3), 99-102. https://doi.org/10.1080/17453054.2018.1476059
Shamizadeh, T., Jahangiry, L., Sarbakhsh, P., & Ponnet, K. (2019). Social cognitive theory-based intervention to promote physical activity among prediabetic rural people: a cluster randomized controlled trial. Trials, 20(1), 1-10. https://pubmed.ncbi .nlm.nih.gov/30717779/
Sheehan, K. A., Schulz-Quach, C., Ruttan, L. A., MacGillivray, L., McKay, M. S., Seto, A., Li, A., Stewart, D. E., Abbey, S. E., & Berkhout, S. G. (2023). “Don't Just Study our Distress, Do Something”: Implementing and Evaluating a Modified Stepped-Care Model for Health Care Worker Mental Health During the COVID-19 Pandemic. The Canadian Journal of Psychiatry, 68(1), 43-53. https://doi.org/10.1177/07067437221111372
Siricharoen, W., & Siricharoen, N. (2015). How Infographic should be evaluated? https://doi.org/10.15849/icit.2015.0100
Siricharoen, W. V., & Siricharoen, N. (2018). Infographic utility in accelerating better health communication. Mobile Networks and Applications, 23, 57-67. https://link.springer .com/article/10.1007/s11036-017-0900-3
Stones, C., & Gent, M. (2015). Introducing the 7 G.R.A.P.H.I.C. Principles of Public Health Infographic Design. University of Leeds. https://visualisinghealth.files.wordpress.com/2014/12/guidelines.pdf
Topa, G., & Moriano, J. A. (2010). Theory of planned behavior and smoking: meta-analysis and SEM model. Substance Abuse and Rehabilitation, 1, 23-33. https://doi.org/ 10.2147/SAR.S15168
Travis, D. (1991). Effective Color Displays: Theory and Practice. Academic Press. https://books.google.co.th/books?id=R31tQgAACAAJ
Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1. (2018). (A. Kirkpatrick, J. O. Connor, A. Campbell, & M. Cooper, Eds.). W3C Web Accessibility Initiative https://www.w3 .org/TR/2018/REC-WCAG21-20180605/
Williams, K. E., & Bond, M. J. (2002). The roles of self-efficacy, outcome expectancies and social support in the self-care behaviours of diabetics. Psychology, Health & Medicine, 7(2), 127-141. https://doi.org/10.1080/13548500120116076
