การสร้างสรรค์สื่อรณรงค์แบบมีส่วนร่วมเพื่อสร้างความเข้าใจและลดปัญหาการเสพน้ำกระท่อมในกลุ่มเยาวชนพื้นที่เสี่ยงของจังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการสร้างสรรค์ การผลิตสื่อและทดสอบประสิทธิภาพสื่อรณรงค์แบบมีส่วนร่วมเพื่อสร้างความเข้าใจและลดปัญหาการเสพน้ำกระท่อมในกลุ่มเยาวชนอำเภอเทพา จังหวัดสงขลา โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการ เก็บข้อมูลแบบจำเพาะเจาะจง 3 กลุ่มตัวอย่าง คือ การสัมภาษณ์กลุ่มนักเรียน ผู้ปกครอง ผู้นำในชุมชน และศูนย์บำบัดยาเสพติด จำนวน 47 คน การปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในผลิตสื่อของกลุ่มเยาวชน อาสาสมัคร 30 คน และการทดสอบประสิทธิภาพสื่อกับกลุ่มตัวอย่างนักเรียน จำนวน 400 คน ใน 5 โรงเรียนของพื้นที่อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา ผลการวิจัยพบว่า สื่อที่เหมาะสำหรับการรณรงค์ต้องเป็นสื่อที่สามารถตอบสนองความต้องการของเยาวชนในที่พื้นที่ โดยเฉพาะสื่อสังคมออนไลน์ที่มีเนื้อหาสื่อต้องนำเสนอเกี่ยวกับวิธีการป้องกันตนเองจากการติดน้ำกระท่อมและการช่วยเหลือเยาวชนที่เคยติดน้ำกระท่อมให้สามารถกลับมาอยู่ในสังคมได้ โดยมุ่งหวังให้ผู้รับสารมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับอัตลักษณ์ส่วนบุคคลของผู้ดื่มน้ำกระท่อม และลบล้างอัตลักษณ์ทางสังคมแบบผิดๆ เกี่ยวกับน้ำกระท่อม สำหรับการผลิตสื่อนั้นต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในทุกกระบวนการตั้งแต่การวางแผน ออกแบบ ผลิตสื่อและเผยแพร่ โดยให้กลุ่มเยาวชนเป็นแกนหลักและกลุ่มผู้ใหญ่เป็นผู้สนับสนุน โดยสื่อที่ผลิตในครั้งนี้ ได้แก่ สื่อแฟนเพจที่นำเสนอทั้งภาพนิ่ง คลิปวิดีโอ หนังสั้น และมิวสิควิดีโอ จากการทดสอบอิทธิพลของสื่อกับเยาวชนในพื้นที่ พบว่าสื่อมีผลต่อความเข้าใจและลดปัญหาการเสพน้ำกระท่อมของผู้รับชมค่อนข้างต่ำมาก (r = 0.040) แต่เมื่อพิจารณารายข้อพบว่าการได้สิทธิ์ร่วมในสื่อ (β=.148) และการได้สร้างประเด็นร่วมกัน (β=.103) แม้ว่าผลสัมฤทธิ์จากการเข้ารับชมสื่อจะมีอิทธิพลต่อความเข้าใจและลดปัญหาการเสพน้ำกระท่อมน้อยมาก แต่ความเข้าใจและลดปัญหาการเสพน้ำกระท่อมของกลุ่มชาวบ้านและเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการในทุกๆ ขั้นตอน กลับให้ผลที่ดีมาก ซึ่งผู้เข้าร่วมกระบวนการทั้งหมดมีความกระตือรือร้นและตระหนักว่าปัญหาการติดน้ำกระท่อมเป็นปัญหาของส่วนรวมทุกคนต้องช่วยกันป้องกันและแก้ไขปัญหา และเป็นสิ่งที่จะช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้เด็กและเยาวชนให้มีทัศนคติห่างไกลน้ำกระท่อมได้