พัฒนาการในการสื่อสารของเพลงลูกทุ่งผ่านการเล่าเรื่องตามค่านิยม ของสังคมไทย จากอดีตสู่ปัจจุบัน

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง “พัฒนาการในการสื่อสารของเพลงลูกทุ่งผ่านการเล่าเรื่องตามค่านิยมของสังคมไทย จากอดีตสู่ปัจจุบัน” มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาพัฒนาการในการสื่อสารของเพลงลูกทุ่งผ่านการเล่า เรื่องตามค่านิยมของสังคมไทยจากอดีตสู่ปัจจุบัน วัตถุประสงค์ที่สองเพื่อศึกษากระบวนการสร้างสรรค์ผลงานเพลงลูกทุ่งไทย และปัจจัยที่เป็นตัวกําหนดการเล่าเรื่องของเพลงลูกทุ่งจากอดีตสู่ปัจจุบัน และวัตถุประสงค์ที่สามเพื่อศึกษาประเด็นค่านิยมของสังคมไทยจากอดีตสู่ปัจจุบันที่เสนอผ่านเพลงลูกทุ่งในบริบทช่วง พ.ศ. 2500 – 2558

ซึ่งข้อมูลค่านิยมทางสังคมมักเป็นผลสะท้อนของวัฒนธรรมที่แตกต่างกันไปในแต่ละยุคสมัยซึ่งจะสอดคล้องกับความหมายและการเล่าเรื่องของเพลงลูกทุ่งในช่วงเวลานั้น โดยผลงานเพลงลูกทุ่งส่วนใหญ่จะนำเสนอข้อความที่มีนัยยะ ต้องอาศัยการตีความ และจําเป็นจะต้องใช้ข้อมูลในเชิงคุณภาพมาประกอบในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ คําสัมภาษณ์ของศิลปินและผู้เกี่ยวข้อง, เอกสารหลักฐานทางประวัติศาสตร์

ดังนั้นการศึกษาในครั้งนี้ ผู้วิจัยจึงใช้ระเบียบวิธีการวิจัยในเชิงคุณภาพเป็นหลัก คือ การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (In-Depth Interview) ผ่านกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ประพันธ์เพลง, ผู้บริหารค่ายเพลง และนักจัดรายการเพลงลูกทุ่งทางวิทยุ โดยใช้การนําเสนอข้อมูลเชิงคุณภาพในลักษณะของการพรรณนาวิเคราะห์ และใช้วิธีการวิจัยเชิงปริมาณมาเป็นส่วนเสริม คือการวิเคราะห์ความหมายเชิงตีความ

 (Interpretative Textual Analysis) ร่วมกับการวิเคราะห์เนื้อหาของเพลง (Content Analysis) โดยแบ่งผลงานเพลงและบริบทออกเป็นช่วงเวลา 4 ยุคสมัย เพื่อเชื่อมโยงประเด็นความคิดและค่านิยมเข้ากับสถานการณ์ของสังคมไทยในยุคสมัยดังกล่าว

งานวิจัยพบว่าพัฒนาการในการสื่อสารของเพลงลูกทุ่งผ่านการเล่าเรื่องตามค่านิยมของสังคมไทยจากอดีตสู่ปัจจุบัน มีความสัมพันธ์สอดคล้องกับจุดเปลี่ยนที่สําคัญของประวัติศาสตร์สังคม, การเมือง, เศรษฐกิจและเทคโนโลยีในแต่ละยุคสมัย สืบเนื่องจากผลการสัมภาษณ์เชิงลึกของกลุ่มตัวอย่าง และจากการวิเคราะห์ความหมายเชิงตีความ ที่มาใช้ร่วมกันในการวิเคราะห์สาระของบทเพลงในช่วงเวลาที่กําหนดไว้ คือ พ.ศ.2500 – 2558 เพื่อให้มีความครอบคลุมทั้งในส่วนของจุดเปลี่ยนที่สําคัญของพัฒนาการเพลงลูกทุ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงครั้งสําคัญตามประวัติศาสตร์ จากการศึกษาได้ดําเนินการแบ่งเป็น 4 ช่วงยุคสมัย ได้แก่ ยุคสมัยของเพลงลูกทุ่งระหว่างปี พ.ศ. 2507 – 2515,  2516 – 2540, 2541 – 2550 และ 2551 – 2558