เปรียบเทียบจริยศาสตร์ของพุทธศาสนากับจริยศาสตร์ของอิมมานูเอล คานต์

บทคัดย่อ

ผู้ที่ศึกษาจริยศาสตร์ของคานต์กับจริยศาสตร์ของพุทธศาสนามักมองเห็นความคล้ายคลึงกันของระบบจริยศาสตร์ทั้งสองนี้ งานวิจัยนี้ต้องการศึกษาในรายละเอียดว่าระบบจริยศาสตร์ของคานต์และพุทธ-ศาสนามีความคล้ายคลึงและแตกต่างกันอย่างไรบ้าง ผลการศึกษาพบว่า มีความแตกต่างและความคล้ายคลึงกันในระบบจริยศาสตร์ทั้งสอง

            ส่วนที่แตกต่างกันคือ ระบบจริยศาสตร์ของพุทธศาสนามีทั้งส่วนที่เป็นจริยศาสตร์คุณธรรมและจริย-ศาสตร์แบบที่เสนอเกณฑ์ตัดสินความดีความชั่ว  ส่วนจริยศาสตร์ของคานต์ไม่มีส่วนที่เป็นจริยศาสต์คุณธรรม มีเพียงส่วนที่เป็นจริยศาสตร์ที่เสนอเกณฑ์ตัดสินความดีความชั่วเท่านั้น

            ส่วนที่เหมือนกันคือ ระบบจริยศาสตร์ทั้งสองเชื่อว่าความดีความชั่วเป็นเรื่องตายตัว ไม่ขึ้นกับสถานการณ์ ไม่ขึ้นกับการนำไปสู่ประโยชน์ในชีวิตของบุคคลหรือสังคมหรือไม่ จะอย่างไรก็ตาม รากฐานของความดีในระบบจริยศาสตร์ทั้งสองนี้ก็ต่างกัน รากฐานของความดีในจริยศาสตร์ของคานต์คือกู๊ดวิลล์ ส่วนรากฐานของความดีในจริยศาสตร์ของพุทธศาสนาคือกุศลมูล