อาบัติในมุมมองของทฤษฎีทางทัณฑวิทยา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์อาบัติในภิกขุปาติโมกข์ ตามหลักทฤษฎีทางทัณฑวิทยา 2 ทฤษฎี ได้แก่ ทฤษฎีข่มขู่ยับยั้งและทฤษฎีแก้ไข ฟื้นฟู และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างอาบัติและภาคีทั้ง 5 อันได้แก่ ชุมชนสงฆ์ ตัวพระภิกษุเพื่อนพระภิกษุ คฤหัสถ์นอกคณะสงฆ์ และพระศาสนาตามวัตถุประสงค์ ของการบัญญัติพระวินัย 10 ประการ โดยศึกษาจากพระวินัยปิฎกและอรรถกถา ผล การศึกษาพบว่า การลงโทษตามพระวินัยคือการออกจากอาบัติ 3 ลักษณะ อันได้แก่ การพันจากสภาพความเป็นพระภิกษุ, การประพฤติวุฏฐานวิธี, และการแสดงอาบัติ สอดคล้องกับหลักการของทฤษฎีทังสองโดยทีแยกจากกันไม่ได้ การลงโทษตาม ทฤษฎีข่มขู่ยับยังถือว่าเป็นการตัดโอกาส, เป็นความยุ่งยากและความลําบาก, การทําให้อับอายตามลําดับ ในขณะที่ในมุมมองของทฤษฎีแก้ไขฟื้นฟูถือว่าเป็น การพันจากภิกษุภาวะเพื่อดํารงอยู่ในสถานะอื่นทีเหมาะสม, การแยกตัวผู้ต้องอาบัติ ออกไปจากพระสงฆ์เพื่ออบรมและขัดเกลาจิตใจ, และ การสํานึกผิด อาบัติอาจจะ พิจารณาให้เป็นทฤษฎีใดก็ได้ ขึ้นอยู่กับความสํานึกของผู้ต้องอาบัติเป็นสําคัญ อาบัติเป็นโทษทีมุ่งข่มขู่พระภิกษุผู้ไม่ละอายให้อยู่ในกฎเกณฑ์ตลอดเวลา ในขณะเดียวกัน อาบัติก็เป็นวิธีการที่เอื้อประโยชน์ต่อพระภิกษุผู้เป็นกัลยาณปุถุชนจนถึงพระอรหันต์ให้ดํารงตนสอดคล้องกับธรรม ภาคีทั้ง 5 ซึ่งเป็นผู้มีส่วนได้เสียจาก อาบัติมีบทบาทในการควบคุมความสํารวมในสิกขาบทและในอินทรีย์ของพระภิกษุ การศึกษาแสดงว่า การออกจากอาบัติเป็นการแก้ไขตนเอง เมื่อพระภิกษุต้องอาบัติต้องรีบออกจากอาบัติ