การศึกษาวิจัยด้านพุทธศาสตร์ในประเทศญี่ปุ่น
คำสำคัญ:
พุทธศาสน์, พุทธศาสตร์, ญี่ปุ่น, วิจัยเชิงคัมภีร์บทคัดย่อ
การวิจัยด้านพุทธศาสตร์ อาจแบ่งออกได้เป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ “การวิจัยเชิงคัมภีร์” ซึ่งเป็นการศึกษาค้นคว้าโดยอาศัยแหล่งข้อมูลสำคัญ เช่น คัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา รวมถึงคัมภีร์พระพุทธศาสนาของนิกายต่าง ๆ ที่บันทึกด้วยภาษาสันสกฤต จีนโบราณ ทิเบต เป็นต้น การวิจัยในลักษณะนี้เป็น “การวิจัยพื้นฐาน” หรือ “การวิจัยบริสุทธิ์” สำหรับรูปแบบที่ 2 คือ “การวิจัยภาคสนาม” เป็นการศึกษาความสัมพันธ์ของคำสอนและหลักปฏิบัติต่าง ๆ กับการเปลี่ยนแปลงทางทัศนคติ พฤติกรรมของบุคคลหรือสังคมที่เกี่ยวข้อง การวิจัยในลักษณะนี้เป็น “การวิจัยประยุกต์”
ในประเทศไทย งานวิจัยด้านพุทธศาสตร์โดยส่วนใหญ่ มีแนวโน้มไปในทิศทางการวิจัยภาคสนาม แต่ผลงานการวิจัยเชิงคัมภีร์ในรูปแบบที่ 1 นั้นยังมีไม่มากนัก หรือหากจะมีปรากฏ มักจะเป็นหลักฐานจากคัมภีร์บาลีเป็นหลัก ไม่มากนักที่จะพบการศึกษาเปรียบเทียบข้ามสายคัมภีร์ ในขณะที่การศึกษาวิจัยพุทธศาสตร์ในต่างประเทศ เช่น ประเทศในยุโรปและญี่ปุ่น ได้มุ่งเน้นไปที่การวิจัยเชิงคัมภีร์ในรูปแบบที่ 1 มากกว่า
บทความนี้ จะได้กล่าวถึงการศึกษาวิจัยพุทธศาสตร์เชิงคัมภีร์ตั้งแต่ยุคปรัชญาอินเดียโบราณ มาถึงพระพุทธศาสนายุคต้น ยุคอภิธรรมและพระพุทธศาสนามหายานยุคต้น โดยยกตัวอย่างกรณีศึกษาของวงการพุทธศาสตร์ในประเทศญี่ปุ่น ที่มุ่งเน้น “การวิจัยเชิงคัมภีร์ในแนวระนาบ” คือ การศึกษาเปรียบเทียบ “คัมภีร์คู่ขนาน” ต่างนิกายที่เกิดในยุคเดียวกัน และ “การวิจัยเชิงคัมภีร์ในแนวดิ่ง” คือ การศึกษาเพื่อให้เห็นถึงวิวัฒนาการด้านแนวคิดในแต่ละยุค โดยมีขอบเขตคัมภีร์ที่ใช้ในการศึกษากว้างขวาง รวมถึงภาษาคัมภีร์ที่หลากหลาย
Downloads
เอกสารอ้างอิง
จำนงค์ ทองประเสริฐ. (2528). ภาษาไทยไขขาน. กรุงเทพฯ: แพร่พิทยา.
ชาคริต แหลมม่วง. (2562). คาถาชาดกพากย์จีนที่มีความสอดคล้องกับชาดกบาลี: ศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบ. ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 5(2), 101-173.
ชาคริต แหลมม่วง. (2563). เอรกปัตตนาคราช (1): ศึกษาเปรียบเทียบระหว่างฉบับบาลีและคัมภีร์อื่น ๆ. ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 6(2), 105-171.
ชาคริต แหลมม่วง. (2564). เอรกปัตตนาคราช (2): ศึกษาคาถาที่สอดคล้องกันในคัมภีร์ต่างฉบับและวิเคราะห์ภาพสลักหินที่ภารหุต. ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 7(1), 3-63.
ซาซากิ, ชิซูกะ. (2562ก). แนวโน้มและพัฒนาการทฤษฎีการกำเนิดของพระพุทธศาสนามหายาน (1) (พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย, ผู้แปล). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 5(1), 1-35.
ซาซากิ, ชิซูกะ. (2562ข). แนวโน้มและพัฒนาการทฤษฎีการกำเนิดของพระพุทธศาสนามหายาน (2) (พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย, ผู้แปล). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 5(2), 1-35.
พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย. (2559). การวิจัยเชิงคัมภีร์: กรณีศึกษา “ธัมมจักกัปปวัตนสูตร”. ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 2(1), 1-33.
พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย. (2560). สมถวิปัสสนาในคัมภีร์อภิธรรมนิกายสรวาสติวาท. ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 3(1), 193-230.
พระมหาสมชาย ฐานวุฑฺโฒ. (2558). สิกขาบทในพระปาฏิโมกข์เกิดขึ้นเมื่อใด. ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 1(1), 13-54.
ภัทรา นิคมานนท์. (2544). ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการวิจัย. กรุงเทพฯ: อักษราพิพัฒน์.
เมธี พิทักษ์ธีระธรรม. (2559ก). Samayabhedoparacanacakra: คำแปลพร้อมเชิงอรรถวิเคราะห์ (1). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 2(1), 67-103.
เมธี พิทักษ์ธีระธรรม. (2559ข). Samayabhedoparacanacakra: คำแปลพร้อมเชิงอรรถวิเคราะห์ (2). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 2(2), 57-104.
เมธี พิทักษ์ธีระธรรม. (2561). Samayabhedoparacanacakra: คำแปลพร้อมเชิงอรรถวิเคราะห์ (3). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 4(1), 95-139.
วิไลพร สุจริตธรรมกุล. (2558). ครุธรรม 8 เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติหรือไม่ (1). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 1(1), 117-155.
วิไลพร สุจริตธรรมกุล. (2559). ครุธรรม 8 เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติหรือไม่ (2). ธรรมธารา วารสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา, 2(1), 105-187.
Bareau, A. (1955). Les sectes bouddhiques du Petit Véhicule. Saigon: Ecole française d'Extrême-Orient.
Hirakawa, Akira (1968). 初期大乗仏教の研究 (Shoki Daijō Bukkyō no kenkyū). Tokyo: Shunjusha.
Jain, C. R. (1929). Risabha Deva - The Founder of Jainism. Allahabad: The Indian Press, Ltd.
Mayeda, Sengaku. (2001). 阿含経 (Agonkyō). 仏典解題事典 (Butten kaidai jiten) (60-62). Tokyo: Shunjusha.
Mitomo, Kenyo. (2005). アビダルマ仏教 (Abidaruma Bukkyō). 菅沼晃博士古稀記念論文集: インド哲学仏教学への誘い (Suganuma Akira hakushi koki kinen ronbunshū: Indo tetsugaku Bukkyōgaku e no izanai) (118-128). Tokyo: Daito shuppansha.
Mori, Shoji. (1999). 原始仏教聖典資料による釈尊伝の研究の目的と方法論 (Genshi Bukkyō seiten shiryō ni yoru Shakusonden no kenkyū no mokuteki to hōhōron). 原始仏教聖典資料による釈尊伝の研究 (Genshi Bukkyō seiten shiryō ni yoru Shakusonden no kenkyū) 1 (1-83). Tokyo: Chuo gakujutsu kenkyujo.
Numata, Ichiro. (2005). ヴェーダ・ウパニシャッド (Veda Upanishaddo). 菅沼晃博士古稀記念論文集: インド哲学仏教学への誘い (Suganuma Akira hakushi koki kinen ronbunshū: Indo tetsugaku Bukkyōgaku e no izanai) (2-12). Tokyo: Daito shuppansha.
Sasaki, Shizuka. (2009). A Basic Approach for Research on the Origins of Mahayana Buddhism. Acta Asiatica, 96, 25-46.
Sasaki, Shizuka. (2011). 大乗仏教起源論の展望 (Daijō Bukkyō kigenron no tenbō). シリーズ大乗仏教 1: 大乗仏教とは何か (Shirīzu Daijō Bukkyō 1: Daijō Bukkyō to wa nani ka) (73-112). Tokyo: Shunjusha.
Suganuma, Akira. (2005). インド哲学・仏教学を学ぶ心構え (Indo tetsugaku Bukkyōgaku o manabu kokorogamae). 菅沼晃博士古稀記念論文集: インド哲学仏教学への誘い (Suganuma Akira hakushi koki kinen ronbunshū: Indo tetsugaku Bukkyōgaku e no izanai) (ii-v). Tokyo: Daito shuppansha.
Tanikawa, Taikyo. (2005). インドの古代宗教 (Indo no kodai shūkyō). 菅沼晃博士古稀記念論文集: インド哲学仏教学への誘い (Suganuma Akira hakushi koki kinen ronbunshū: Indo tetsugaku Bukkyōgaku e no izanai) (13-23). Tokyo: Daito shuppansha.
Warder, A. K. (2004). Indian Buddhism. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของศูนย์พุทธศาสน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับศูนย์พุทธศาสน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
