การอธิบายความจริงปรมัตถ์ผ่านภาษาในพระพุทธศาสนาเถรวาท

ผู้แต่ง

  • พระมหาขวัญชัย กิตฺติเมธี (เหมประไพ) คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ความจริงปรมัตถ์, ภาษา, พระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเรื่องภาษาในพระพุทธศาสนาเถรวาท และเพื่ออธิบายปรมัตถ์ผ่านภาษาในพระพุทธศาสนาเถรวาท ด้วยการศึกษาเอกสาร จากการศึกษาพบว่า ภาษาในพระพุทธศาสนาเถรวาทได้ใช้ภาษาผ่านคำและประโยค โดยคำนั้นเป็นการอธิบายผ่านรากศัพท์ที่มาจากธาตุและประวัติศาสตร์ของคำนั้น อีกทั้งคำยังมีเวลาเป็นตัวระบุให้เข้าใจความหมายที่แปรเปลี่ยนไปตามเงื่อนไข ส่วนประโยคคือโครงสร้างของการใช้คำมากกว่าหนึ่งคำในการสร้างความหมายและทำให้คำนั้นมีความชัดเจนผ่านตำแหน่งในประโยคนั้น และประโยคจำเป็นต้องมีประธานเป็นเงื่อนไขเพื่อระบุว่า คนทำนั้นมีตัวตนชัดเจน ส่วนการใช้ภาษาอธิบายความจริงปรมัตถ์นั้นด้วยคำแบบเอกังสิกธรรมที่สื่อความหมายเดียวกันที่มาจากธาตุเดียวกัน คือคำว่า ทุกข์ จึงทำให้ไม่ขัดแย้งหรือนำไปสู่ความขัดแย้งกันกับความหมายอื่นได้ ส่วนประโยคที่สื่อความจริงปรมัตถ์นั้นต้องไม่มีประธานที่ยันยันตัวตน โดยอาศัยข้อความที่แสดงนามธรรมหรือข้อความที่เป็นสภาวะเท่านั้น

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

กีรติ บุญเจือ. (2526). ปรัชญาภาษา. กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2548). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 13. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอส.อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2559). การสื่อภาษาเพื่อเข้าถึงสัจธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 8. นครปฐม: วัดญาณเวศกวัน.

พุทธทาสภิกขุ. (2537). ภาษาคนภาษาธรรม. กรุงเทพมหานคร : ธรรมสภา.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2560). อรรถกถาภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สมภาร พรมทา. (2560). พุทธปรัชญาในอภิธรรมปิฎก. นนทบุรี: บริษัท ปัญญฉัตร บุ๊คส์ บายดิ้ง จำกัด.

Bimal Krishna Matilal. (2008). Logic, Language and Reality: Indian Philosophy and Contemporary Issues. 2nd edition. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited.

Danto, A.C. (1972). Mysticism and Morality. New York: PenGuin Books.

David J. Kalupahana. (1999). The Buddha's Philosophy of Language. Sri Lanka: A Sarvodaya Vishva Lekha Publication.

David J. Kalupahana. (1977). Buddhist Philosophy: A Historical Analysis. 2nd Printing. Honolulu: the University Press of Hawii.

K.N.Jayatilleke. (1975). The Message of the Buddha. ed. by Ninian Smart. London: Allen & Unwin Ltd.

คริสทัล เดวิด. (2563). ภาษา: ถอดรหัสมหัศจรรย์การสื่อสารของมนุษย์. แปลโดย สุนันทา วรรณสินธ์ เบล. กรุงเทพมหานคร: บุ๊คสเคป.

เค.เอ็น.ชยติลเลเก. (2556). พุทธญาณวิทยา (Early Buddhist theory of knowledge). แปลโดย สมหวัง แก้วสุฟอง. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2021-09-21

รูปแบบการอ้างอิง

กิตฺติเมธี ข. (2021). การอธิบายความจริงปรมัตถ์ผ่านภาษาในพระพุทธศาสนาเถรวาท. วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 28(1), 109–133. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jbscu/article/view/244319

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ