ปฏิจจสมุปบาท: การโต้แย้งการตีความตามนัยของพุทธทาสภิกขุ

บทคัดย่อ

ปฏิจจสมุปบาทเป็นหัวใจหลักที่สำคัญในพุทธปรัชญาที่พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้ และเป็นพระสูตรที่มีความลึกซึ้งลุ่มลึกอย่างมาก โครงสร้างปฏิจจสมุปบาทมีองค์ประกอบ 12 อย่าง คือ อวิชชา สังขาร เป็นต้น บทความนี้จึงยกเอาเพียงโครงสร้าง ขึ้นสู่กระบวนการตีความ ประการแรก บทความนี้จะนำบทพระบาลีที่ทรงขยายความของแต่ละบทมาตีความทำให้เข้าใจง่ายขึ้น ประการที่สอง คำบาลีที่ขยายความโดยอรรถกถาจารย์และฎีกาจารย์ บทความนี้จะนำไปตีความอีกครั้ง นอกจากนี้ บทความนี้ได้อธิบายและชี้แจงในส่วนที่พุทธทาสภิกขุโต้แย้ง ประการสุดท้าย บทความนี้ตีความองค์ประกอบของปฏิจจสมุปบาทที่ว่าด้วยเหตุและผล กาล เป็นต้น ที่เป็นองค์ประกอบที่เกี่ยวข้องกัน จากกระบวนการตีความพบว่าไม่มีช่องว่างระหว่างโลกของขันธ์ 5 (สสารและจิตวิญญาณ) ไม่ใช่วิญญาณลอยไปมา เมื่อรูปขันธ์ในอดีตสิ้นสุดลง รูปขันธ์ในปัจจุบันจะปรากฏขึ้นในภพที่จะไปเกิดใหม่ กระบวนการนี้เกิดจากปัจจัยที่เรียกว่า อนันตรปัจจัย อย่างไรก็ตาม พุทธทาสภิกขุโต้แย้งกับพระพุทธโฆสะในประเด็นการเกิด บทความนี้ ผู้เขียนจะเป็นตัวแทนแก้ต่างให้พระพุทธโฆสะ และประสงค์ให้นักเรียนใหม่เข้าใจหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ส่วนผู้ศึกษาที่เคยเข้าใจผิดก็สามารถทำความเข้าใจได้อย่างถูกต้องลึกซึ้งตามหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้