อทินนาทานในเบญจศีลกับการละเมิดผลงานทางวิชาการ

บทคัดย่อ

บทความนี้ศึกษาวิเคราะห์แนวความคิดเกี่ยวกับอทินนาทานในเบญจศีลกับประเด็นเรื่องการละเมิดผลงานทางวิชาการว่าผิดศีลข้ออทินนาทานหรือไม่ โดยใช้วิธีการวิจัยเอกสารโดยวิเคราะห์เนื้อหาจากพระไตรปิฎกเป็นหลัก จากการศึกษาพบว่าผลงานทางวิชาการคือความรู้และปัญญาความคิดในทางวิชาการสาขาใดสาขาหนึ่ง ซึ่งผู้สร้างสรรค์ได้ใช้แรงกายและใจสร้างสรค์ขึ้นมาจนกลายเป็นผลผลิตที่มีคุณค่าในเชิงพาณิชย์ และผู้สร้างสรรค์มีสิทธิในทางกฎหมายแต่เพียงผู้เดียว ๒ ประการในผลผลิตดังกล่าวนี้ ได้แก่ ๑) ธรรมสิทธิ์ คือสิทธิในฐานะที่เป็นผู้สร้างสรรค์งาน และ ๒) สิทธิทางเศรษฐกิจ คือสิทธิในฐานะผู้ใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ บุคคลอื่นจะละเมิดสิทธิทั้ง ๒ ประการนี้ไม่ได้ ส่วนผลงานทางวิชาการในทางพระพุทธศาสนา คือพระธรรมวินัย เป็นปัญญาตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ในสมัยพุทธกาลบุคคลที่อ้างพระธรรมวินัยที่พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ว่าเป็นของตนเองจะถูกเรียกว่า มหาโจร การคุ้มครองลักษณะนี้ตรงกับการคุ้มครองผลงานทางวิชาการในปัจจุบันที่รียกว่า ธรรมสิทธิ์ หลักเบญจศีลที่นำมาเป็นเกณฑ์ตัดสินการละเมิดผลงานทางวิชาการ คือสิกขาบทที่ ๒ อทินนาทาน บุคคลผู้คัดลอกผลงานทางวิชาการของคนอื่นมาใช้เพียงบางส่วนแต่เกินร้อยล่ะ ๒๕ ของผลงานทั้งหมด หรือคัดลอกมาทั้งหมด ถ้ามีการอ้างถึงเจ้าของผลงาน จัดเป็นการละเมิดสิทธิทางเศรษฐกิจและเป็นอทินนาทาน แต่ถ้าไม่มีการอ้างอิงว่าเป็นผลงานของตนเอง จัดเป็นการละเมิดทั้งธรรมสิทธิ์และสิทธิทางเศรษฐกิจ ถือว่าเป็นอทินนาทานเช่นเดียวกัน อีกทั้งยังเป็นการละเมิดศีลข้อมุสาวาทอีกด้วย