การสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่าในสังคมไทย

บทคัดย่อ

พระเครื่องมีพัฒนาการมาจากพระพิมพ์ ซึ่งเกิดขึ้นภายหลังพุทธกาล โดยเกิดจากแนวคิดการสร้างเพื่อระลึกถึงพระพุทธเจ้า สังเวชนียสถาน เพื่อการสืบทอดอายุพระพุทธศาสนาและเผยแผ่หลักคำสอน การสั่งสมบุญญาบารมีและเพื่อเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ แนวคิดในการสร้างพระพิมพ์นี้มีพัฒนาการที่เปลี่ยนแปลงไปตามบริบทสังคมแต่ละยุคสมัย จนกระทั่งยุคปัจจุบันที่นิยมเรียกว่า “พระเครื่อง” ซึ่งเป็นผลมาจากความนิยมสะสมจนเกิดการแลกเปลี่ยนและเช่าบูชา ทำให้พระเครื่องกลายเป็นวัตถุที่มีมูลค่าทางการตลาดที่มีการซื้อขายแลกเปลี่ยนในเชิงธุรกิจมีรูปแบบการสร้างและแนวคิดที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมจนเป็นที่มาของคำว่า “พุทธพาณิชย์” ส่วนปัญหาเกี่ยวกับการสร้างพระเครื่องในสังคมไทยปัจจุบันมี ๓ ด้าน คือ ปัญหาด้านรูปแบบการสร้างพระเครื่อง ปัญหาด้านการให้คุณค่าพระเครื่องและปัญหาด้านการกำกับดูแลการสร้างพระเครื่อง ดังนั้น แนวทางการสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่าในสังคมไทยจึงให้ความสำคัญแก่การแก้ไขปัญหาทั้ง ๓ ด้าน โดยอาศัยปัจจัยหลัก ๓ ประการ ได้แก่ ๑) ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนาการสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่า ๒) แนวทางเพื่อการพัฒนาการสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่าในสังคมไทย และ ๓) แนวปฏิบัติเพื่อส่งเสริมการพัฒนาการสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่า ซึ่งปัจจัยทั้ง ๓ ประการนี้ต้องทำงานเชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบ กล่าวคือ ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนาการสร้างพระเครื่องจะต้องมีความรู้ความเข้าใจและมีส่วนร่วมในการกำหนดกรอบแนวทางเพื่อพัฒนาการสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่า และต้องลงมือปฏิบัติตามกรอบแนวทางดังกล่าว จึงจะส่งผลให้เกิดกระบวนการสร้างพระเครื่องที่มีคุณค่าในสังคมไทยได้อย่างแท้จริง