พระพุทธศาสนากับวัฒนธรรมการแพทย์แผนไทย

ผู้แต่ง

  • สายป่าน ปุริวรรณชนะ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันเทคโนโลยีปทุมวัน

คำสำคัญ:

การแพทย์แผนไทย, พระพุทธศาสนา, วัฒนธรรม

บทคัดย่อ

บทความนี้สังเคราะห์จากงานวิจัย เรื่อง พระพุทธศาสนากับการแพทย์แผนไทยในมิติวัฒนธรรม ซึ่งได้รับทุน วิจัยจากศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อันมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์การใช้พระพุทธศาสนา ในการแพทย์แผนโบราณของไทยเพื่อสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับการบูรณาการการแพทย์แผนไทยกับพระพุทธศาสนาและ เพื่อให้เห็นลักษณะของวัฒนธรรมไทยที่มีลักษณะเป็นวัฒนธรรมพระพุทธศาสนา ผลการศึกษาพบว่าองค์ความรู้พื้นฐานของแพทย์แผนไทยนั้นได้รับอิทธิพลจากพระพุทธศาสนา ส่งผลให้การ รักษาพยาบาลและวิถีปฏิบัติของแพทย์แผนไทยไม่ได้มีแต่เฉพาะมิติทางกายภาพเท่านั้น ทว่ายังมีมิติของความศักดิ์สิทธิ์ ที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรมและกฎระเบียบในการประพฤติปฏิบัติอีกด้วย

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

เอกสาร
เคนเนธ จี ซีสค์. ลัทธินักพรตและการเยียวยาในอินเดียโบราณ ระบบการแพทย์ในพุทธอาราม (ธีรเดช อุทัยวิทยารัตน์ ผู้แปล). กรุงเทพฯ: มูลนิธิโกมลคีมทอง, ๒๕๕๒.

ณัฐธัญ มณีรัตน์. “ความเป็นมาของระบบเลขยันต์ของไทย.” ใน สุกัญญา สุจฉายา (บรรณาธิการ). เลขยันต์: แผนผัง อันศักดิ์สิทธิ์. กรุงเทพฯ: สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ, ๒๕๕๓.

ณัฐพล จันทร์งาม. “คัมภีร์ใบลานตำรายาวัดพัทธสีมา อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช.” ใน ศิริสาร เหมือนโพธิ์ทอง (บรรณาธิการ). ภาษา จารึก ฉบับที่ ๑๓ ในวาระ ๙๖ ปีศาสตราจารย์ ดร. ประเสริฐ ณ นคร. (กันยายน ๒๕๕๘).

บททำวัตรสวดมนต์ (แปล). กรุงเทพฯ: สำนักงานพุทธศาสนาแห่งชาติ, ๒๕๕๓.

ปวเรศวริยาลงกรณ์, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ตำรายาพิเศษ. พระนคร:มปท, มปป.

พรรณเพ็ญ เครือไทย. มหาพนตำรายา. เชียงใหม่: มิ่งเมือง, ๒๕๔๘.

แพทยศาสตร์สงเคราะห์ เล่ม ๒. พระนคร: โรงเรียนแพทย์แผนโบราณวัดพระเชตุพนฯ, ๒๕๐๔.

มหามกุฎราชวิทยาลัย. พระสุตตันตปิฏก และอรรถกถาแปล มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสน์. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๒๕.

วิชยาบดี (กล่อม), พระยา.ตำราโรคนิทานคำฉันท์ ๑๑. พระนคร: บำรุงนุกูลกิจ, มปป.

ศิลปากร, กรม. ปัญหาพระยามิลินทร์ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: ศิลปบรรณาคาร, ๒๔๙๖.

สายป่าน ปุริวรรณชนะ, “อิทธิปาฏิหาริยก์ ับการสรา้ งเรื่องเลา่ ศักดิ์สิทธ์ิ ขนบนิยมและพลวัตในประวัติพระเกจิอาจารย์ในสังคมไทยภาคกลาง,” วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาภาษาไทย (คติชนวิทยา) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีการศึกษา ๒๕๕๕, หน้า ๒๓๙.

สุริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา. “สัญลักษณ์สำคัญในบุญบั้งไฟอีสาน: การวิเคราะห์และตีความทางมานุษยวิทยา.” ใน สัญลักษณ์สำคัญของบุญบั้งไฟ การวิเคราะห์และตีความหมายทางมานุษยวิทยา. ขอนแก่น: ห้องปฏิบัติการทางมานุษยวิทยาของอีสาน ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยของแก่น, ๒๕๕๓.

อนันต์ วิริยกิจพินิจ (บรรณาธิการ). พระปริตร. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๔๒.

อภิลักษณ์ เกษมผลกูล. “ตำนานพระศรีอาริย์ในสังคมไทย: การสร้างสรรค์และบทบาท.” วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาภาษาไทย (วรรณคดี) คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปีการศึกษา ๒๕๕๒.

อภิลักษณ์ เกษมผลกูล (บรรณาธิการ). ศาลายาโอสถ. นครปฐม: ศูนย์สยามทรรศน์ศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๕๕.

เอมอร ตรีชั้น. “การศึกษาด้านภาษาและคติความเชื่อจากตำรายาแผนโบราณจากสมุดไทยของจังหวัดสุพรรณบุรี นครปฐม และสมุทรสาคร.” ปริญญานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร, ๒๕๒๘: ๒๖๕-๒๖๙.

ฐานข้อมูลออนไลน์

http://www.hfocus.org/content/๒๐๑๕/๑๒/๑๑๔๐๖ (เข้าถึงเมื่อ ๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๘)

http://khontee.go.th/index.php?options=travel&mode=detail&id=๑๔๐ (เข้าถึงเมื่อ ๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๘)

http://www.nightsiam.com/forum/index.php?topic=๑๘๔๙.๐ (เข้าถึงเมื่อ ๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๘)

http://www.web-pra.com/Auction/Show/4947453 (เข้าถึงเมื่อ ๒๔ ตุลาคม ๒๕๕๘)

https://be7herb.wordpress.com/คัมภีร์แพทย์-ตำรายา/คัมภีร์แพทย์/พระคัมภีร์ประถมจินดา/ (เข้าถึงเมื่อ ๒๔ ตุลาคม ๒๕๕๘)

สัมภาษณ์

จิวะรี จันทะโคตร, สัมภาษณ์, ๑๕ ตุลาคม ๒๕๕๗.

สมบูรณ์ โพนขุนทด, สัมภาษณ์, ๒๙ มีนาคม ๒๕๕๘.

สังวาลย์ หมอกมุงเมือง, สัมภาษณ์, ๖ เมษายน ๒๕๕๘.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2017-12-26

รูปแบบการอ้างอิง

ปุริวรรณชนะ ส. (2017). พระพุทธศาสนากับวัฒนธรรมการแพทย์แผนไทย. วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 24(3), 79–90. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jbscu/article/view/157204

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย