การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเรื่องหน้าที่ของรัฐ ในพุทธปรัชญาเถรวาท

บทคัดย่อ

หน้าที่ของรัฐในพุทธปรัชญาเถรวาท อยู่ในหัวข้อธรรมต่างๆ มากมาย โดยเริ่มจากแนวคิดเรื่องหน้าที่ของ ปัจเจกชนแต่ละคนที่ต้องกระทำดี (กุศลกรรม) และงดเว้นกระทำชั่ว (อกุศลกรรม) เมื่อมาอยู่ร่วมกันเป็นสังคมก็ก่อให้เกิด หน้าที่เพิ่มขึ้นอีก คือหน้าที่ที่ต้องปฏิบัติต่อกัน ทั้งระหว่างผู้ใต้ปกครองด้วยกัน และระหว่างผู้ใต้ปกครองกับผู้ปกครองเพื่อ ให้อยู่ร่วมกันอย่างปกติสุขเป็นพื้นฐานเบื้องต้น และสามารถใช้เป็นปัจจัยที่เอื้ออำนวยให้ชีวิตของปัจเจกชนแต่ละคนได้มี โอกาสพัฒนาให้ดีขึ้นไปสู่จุดมุ่งหมาย เช่น หลักธรรมในทิศหก หลักธรรมในอัคคัญญสูตร หลักธรรมในจักกวัตติสูตร หลักธรรมในทศพิธราชธรรม หลักธรรมในราชสังคหวัตถุ และหลักธรรมในอปริหานิยธรรม เป็นต้น ที่กล่าวถึงหน้าที่ไว้ มากมาย ครั้นต่อมาแนวคิดเรื่องผู้ปกครองได้มีความซับซ้อนมากขึ้น โดยมีการตั้งเป็นประเทศหรือรัฐมีองค์ประกอบและ องค์กรต่างๆ ทำหน้าที่ปกครอง ทั้งที่เป็นรูปธรรม (ดินแดน ประชากร รัฐบาล) และนามธรรม (อำนาจอธิปไตย) อำนาจ หน้าที่ที่เคยมอบให้แก่ตัวบุคคลที่เป็นผู้ปกครองก็กลายมาเป็นอำนาจหน้าที่ของรัฐโดยผ่านบุคคลหรือคณะบุคคลที่เข้ามา รับและใช้อำนาจหน้าที่ที่ประชาชนมอบไว้เป็นส่วนกลาง โดยเรียกบุคคลหรือคณะบุคคลนี้ว่ารัฐบาล เพื่อทำหน้าที่ปกครอง รัฐซึ่งแสดงว่ารัฐมีหน้าที่ต่อประชาชน