A Comparative and Analytical Study of the two Versions of Paṭhamasambodhi by His Holiness the Supreme Patriarch (Sā Pussadevo)
Keywords:
Pathamasambodhi, Dhammayuttika sect, The Supreme Patriarch (Sā Pussadevo)Abstract
The Supreme Patriarch (Sā Pussadevo) wrote two versions of Pathamasambodhi, i.e. preaching version and Dhammasombat version, in the reign of King Rama IV and V respectively. This article aims to compare and analyze the content of the 2 Pathamasambodhi works as well as analyze the causes or factors influencing the versions during the two periods. It is found that the two versions are rather the same. The preaching version is synoptic, while the Dhammasombat version is the detailed one. The explanations in the texts are different from that in the Pali commentary and the popular Pathamasambodhi work by Prince Patriarch Paramanuchitchinorot. This reflects the author’s empiricism and rationalism of those ages. To emphasize the human Buddha’s wisdom, the details on the Buddha’s characteristics, insights, and magics according to the Pali canon have been preserved, while the details on inhuman beings assisting the Buddha’s insight have still been dropped. This is clear in the Dhammasombat version, in which other details except for the Brahma’s invitation to Dhamma dissemination have been added in accordance with the storyline of Pali canon. It can be said that the Supreme Patriarch adhered to the original concept of human Buddha according to Vajiranana Bhikkhu, the establisher of Dhammayuttika sect, even though the King Rama V promoted religious books following the Pali canon.
Downloads
References
กรมพระยาวชิรญาณวโรรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า. (2557). พุทธประวัติ เล่ม 1. กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย.
จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2547). ประชุมพระราชนิพนธ์ภาษาไทยในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ : สำนักงาน
พระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2547). ประชุมพระราชนิพนธ์ภาษาบาลีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ : สำนักงาน
พระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2470). พระบรมราโชวาท ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว: คัดจากพระราชดำรัสในที่สมาคมต่าง ๆ. พระนคร : โสภณพิพรรฒธนากร.
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2496). พระราชพิธีสิบสองเดือน. พระนคร : พระจันทร์.
ธนพล จุลกะเศียน. (2555). การศึกษาเพื่อการสร้างสรรค์ : ความเชื่อเรื่องมารที่ส่งผลต่อแนวคิดของมนุษย์. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปกรรมศาสตรมหาบัณฑิต,
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ).
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2555). “พระปฐมสมโพธิกถากับความเคลื่อนไหวทางศาสนาในต้นรัตนโกสินทร์” ใน ปากไก่และใบเรือ. นนทบุรี : ฟ้าเดียวกัน.
ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ปฐมสมโพธิกถา. พระนคร : โสภณพิพรรฒธนากร.
พระยาอุปกิตศิลปสาร. (2511). หลักภาษาไทย. พระนคร : ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล ไทยวัฒนาพานิช.
พระมหาจักรพันธ์ สุรเตโชและวิโรจน์ อินทนนท์. (2021). อภิธัมมาสำนวนล้านนา : การปริวรรต ตรวจชำระและการศึกษาวิเคราะห์. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 12(1). 100-113.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2538). พระไตรปิฎกบาลี ฉบับสยามรัฐ. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2535). สฺยามรฏฺฐสฺส เตปิฏกฏฺฐกถา วิสุทฺธชนวิลาสินี นาม ขุทฺทกนิกายฏฺฐกถา. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2535). สฺยามรฏฺฐสฺส เตปิฏกฏฺฐกถา ธมฺมปทฏฺฐกถา (ฉฏฺโฐ ภาโค) นาม ขุทฺทกนิกายฏฺฐกถา. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
วศวรรษ สบายวันและสุมาลี ลิ้มประเสริฐ. (2566). โครงสรางการแตงพระธรรมเทศนาพระมงคลวิเสสกถาในรัชกาลที่ 5 : การศึกษาความเปนมาและศิลปะ การ
ประพันธของการแตงพระธรรมเทศนาในพระราชพิธี. The Liberal Arts Journal Faculty of Liberal Arts, Mahidol University 6(1), 104-150.
ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา. (2534). “ปริทรรศน์แห่งปฐมสมโพธิ” ใน วรรณวิทยา, หน้า 146-154. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สยาม ราชวัตร. (2555). การศึกษาวิเคราะห์การตีความพุทธประวัติของสมเด็จพระมหาเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส (รายงานการวิจัย). (คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่).
สมมตอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. (2545). เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม 1. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร.
สมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว). (2461). อายาจนสูตร. ม.ป.พ..
สมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว). (2466). หนังสือเทศน์ ปฐมสมโพธิ์. พระนคร : โสภณพิพรรฒธนากร.
สมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว). (2559). ปฐมสมโพธิ ธรรมสมบัติ หมวดที่ 1. พิมพ์ครั้งที่ 28 กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย.
สุภาพรรณ ณ บางช้าง. (2533). วิวัฒนาการวรรณคดีบาลีสายพระสุตตันตปิฎกที่แต่งในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุเชาว์ พลอยชุม และ ธ.ธรรมรักษ์. (2552). พระเกียรติคุณ 19 สมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : บุ๊คเวิร์ม.
นนทพร อยู่มั่งมี. (2558). พระประวัติ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว) สมด็จพระสังฆราช. พิมพ์ครั้งที่ 3 นนทบุรี : มติชนปากเกร็จ.
อนันต์ เหล่าเลิศวรกุล. (2546). ปฐมสมโพธิกถาภาษาไทยฉบับสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส : ความสัมพันธ์ด้านสารัตถะกับวรรณกรรมพุทธประวัติอื่น. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
อนันต์ เหล่าเลิศวรกุล. (2545). พระอินทร์กับพิณ 3 สายและการละทิ้งทุกกรกิริยาของพระโพธิสัตว์. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย 19(2), 71 - 111.
Additional Files
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Chulalongkorn University Centre for Buddhist Studies
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของศูนย์พุทธศาสน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับศูนย์พุทธศาสน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว