Restore Thai Traditional Medicine’s Value with Buddhism and Science

Authors

  • สุนทรี ท. ชัยสัมฤทธิ์โชค คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

Keywords:

Buddhism, Thai traditional medicine, Science, Health Care Service System

Abstract

This research studies the relationship between Buddhism and Thai traditional medicine as a science. Thai traditional medicine evolved from Buddhist principles since the Buddha’s era and served as the main health care for centuries. However, it became distanced from the offi cial health care system since the last century because it was argued that it lacked certain scientifi c dimensions. The research question, therefore, is how we could integrate Buddhism and Science in Thai traditional medicine properly. This study is a qualitative work, using (1) documentary research on the history and development of Thai traditional medicine in the Thai Tripitaka; (2) fi eld research, focusing on in-depth interviews with Thai traditional medicine doctors and practitioners; (3) case-studies of applying Buddhist and/or scientifi c principles to traditional medicine. The main result can be divided into three parts. The fi rst found that the traditional medicine in the Buddha’s era was based on holistic health care and maintaining the balance of the inner body and the external environment which were known in India prior to the Buddha’s era. The second found that the body knowledge of traditional medicinewas developed through trial and errors of traditional medicine practitioners before becoming offi cial textbooks for traditional doctors. The third found that the problem of Thai traditional medicine today is not due to the absence scientifi c dimension, but rather a paradigm shift of science. The research proposes three recommendations for integrating Thai traditional medicine, Buddhism and Science in order to maximize benefi t to Thai patients. Firstly, the principles of Buddhism shouldtake precedence to any health care treatment. Secondly, the principles of prevention and health promotion are more important than any treatment with Thai traditional or western medicines. Thirdly, Thai traditional medicine should be applied subsequent to the Buddhist spiritual treatment and prior to Western medicine.

References

พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ๒๕๓๙. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

เกศินี ลิ่มบุญสืบสาย. 2545. การศึกษาวิเคราะห์บทบาทของหมอชีวกโกมารภัจจ์ที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์. 2547. แนวคิดและยุทธศาสตร์การพัฒนาการแพทย์พื้นบ้าน การแพทย์แผนไทยและการ แพทย์ทางเลือก. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ๒, ๑ (ตุลาคม-มกราคม): ๑๘-๓๐.

คณะอนุกรรมการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ชาติการพัฒนาภูมิปัญญาไท สุขภาพวิถีไท. ๒๕๕๔. แผนยุทธศาสตร์ชาติ การพัฒนาภูมิปัญญาไท สุขภาพวิถีไท ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙). สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพ แห่งชาติ.

คัคนางค์ โตสงวน, ณัฏฐิญา ค้าผล, มนทรัตน์ ถาวรเจริญทรัพย์, เนติ สุขสมบูรณ์, วันทนีย์ กุลเพ็ง, ศรีเพ็ญ ตันติเวสส, ยศ ตีระวัฒนานนท์. ๒๕๕๔. “ความคิดเห็นของบุคลากรสาธารณสุขต่อยาจากสมุนไพรและนโยบายการส่งเสริมการใช้ยาจากสมุนไพรในสถานบริการสาธารณสุข.” วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข ๕, ๔: ๕๑๓-๕๒๑.

จุฑามาศ วารีแสงทิพย์และคณะ. 2549. การศึกษาผลของการปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐานต่อระดับของความดันโลหิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ชยันต์ พิเชียรสุนทร, แม้นมาส ชวลิต และวิเชียร จีรวงส์. 2544. ตำราพระโอสถพระนารายณ์: ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ๗๒ พรรษามหาราช ๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒. กรุงเทพฯ: อมรินทร์.

ทัพพ์เทพ ทิพยเจริญธัม, ทวี เลาหพันธ์, เอื้อพงศ์ จตุรธำรงและธานี เทพวัลย์. 2553. “จริยธรรมในการแพทย์แผนไทย” เวชบันทึกศิริราชจริยธรรมทางการแพทย์และการวิจัย. ๓, ๑ (มกราคม-เมษายน): ๑๕-๒๒.

นพมาศ สุนทรเจริญนนท์และคณะ. 2556. การวิจัยและพัฒนาตำรับยาต้านมะเร็งสูตรวัดคำประมง. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.

ประทีป ชุมพล. ๒๕๕๔. ประวัติศาสตร์การแพทย์แผนไทย: การศึกษาจากเอกสารตำรายา. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.

พระครูประสิทธิ์กิตติสาโร (จำลอง กิตฺติสาโร). ๒๕๕๔. การศึกษาเชิงเปรียบเทียบแนวคิดวิธีการรักษาสุขภาพจาก พระไตรปิฎกกับแนวคิดวิธีการรักษาสุขภาพของแพทย์แผนไทยโดยพระสงฆ์. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตร์ มหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระปลัดสมชาย ปโยโค (ดำเนิน). ๒๕๕๘. รูปแบบการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังเชิงพุทธบูรณาการ. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตร์ ดุษฎีบัณฑิต สาขาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). ๒๕๕๗. พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). ๒๕๓๕. พุทธศาสนาในฐานะเป็นรากฐานของวิทยาศาสตร์. พิมพ์ครั้งแรก พฤษภาคม ๒๕๓๕.

พระไพศาล วิสาโล. ๒๕๔๖. พุทธศาสนาไทยในอนาคต แนวโน้มและทางออกจากวิกฤต. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์.

พระมหาสมบูรณ์ วุฑฺฒิกโร. ๒๕๔๕. วรรณกรรมพระพุทธศาสนาในสังคมยุคใหม่. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระวิชิต ธมฺมชิโต. ๒๕๔๖. พุทธกระบวนทัศน์เพื่อสุขภาพกับการเยียวยาสังคมไทยแผนงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.

พุทธทาสภิกขุ. ๒๕๓๙. หนังสือดอกโมกข์ ฉบับพิเศษ. พุทธทาสวจนา พิมพ์ครั้งแรก.

มูลนิธิอภิญญาณอโรคยศาล. ๒๕๕๑. สมาธิบำบัดกับการรักษาโรคมะเร็ง. กรุงเทพฯ: ธีรานุสรณ์การพิมพ์.

มูลนิธิอภิญญาณอโรคยศาล. ๒๕๕๖. เยียวยามะเร็งด้วยรักและเมตตา. กรุงเทพฯ: แอร์บอร์นพรินต์.

ยุวดี ตปนียากร. ๒๕๓๘. วิวัฒนาการของการแพทย์ไทยตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงสิ้นสุดรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตร์มหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วิชัย โชควิวัฒน. ๒๕๔๖. “การแพทย์แผนไทย ย้อนยุคหรือทันยุค” วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ๑, ๑ (มิถุนายน-กันยายน): ๕๕-๘๔.

วิชัย โชควิวัฒน. ๒๕๕๐. “นโยบายและทิศทางการพัฒนาการแพทย์แผนไทยใน พ.ศ. ๒๕๕๐” วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ๕, ๑ (มกราคม-เมษายน): ๒-๔.

วิชัย โชควิวัฒน. ๒๕๕๖. “ผลิตภัณฑ์สมุนไพรไทย: สถานภาพปัจจุบันและแนวโน้มในอนาคต” วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ๑๑, ๓ (กันยายน-ธันวาคม): ๒๑๙-๒๒๖.

วิชัย โชควิวัฒน. ๒๕๕๗. “พัฒนาการของการนวดรักษาโดยหมอนวดตามบอดของประเทศไทย” วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ๑๒, ๒ (พฤษภาคม-สิงหาคม): ๑๑๘-๑๒๑.

วิชัย โชควิวัฒน, สุวิทย์ วิบุลผลประเสริฐ,ประพจน์ เภตรากาศ, รัชนี จันทร์เกษ และวิชัย จันทร์กิติวัฒน์. ๒๕๕๓. รายงานการสาธารณสุขไทย ด้านการแพทย์แผนไทย การแพทย์พื้นบ้าน และการแพทย์ทางเลือก ๒๕๕๒-๒๕๕๓. นนทบุรี: สำนักวิชาการ กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข.

สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. ๒๕๔๒. แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์: ภูมิปัญญาทางการแพทย์และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. ๒๕๕๕.“ได้เวลาลงหลักปักฐานโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทย” รายงานสุขภาพไทย ๒๕๕๕.

โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์. ๒๕๔๕. วิทยาศาสตร์ในสังคมและวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ.

อัมพร จาริยะพงศ์สกุล สุทธิลักษณ์ ปทุมราช. ๒๕๔๙. “การศึกษาผลของยาหอมและสารสกัดสมุนไพรต่ออัตราการไหลเวียนเลือด” เอกสารประกอบการประชุมการเผยแพร่ผลงานวิจัยด้านการพัฒนาสมุนไพรเพื่ออุตสาหกรรม. ภารกิจโครงการและประสานงานวิจัย สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ วันที่ ๒๘-๒๙ กันยายน ๒๕๔๙ ณ โรงแรมมิราเคิลแกรนด์คอนเวนชั่น กรุงเทพมหานคร: ๑๑๒-๑๑๖

Cravotto G, Boffa L, Genzini L, Garella D. 2010. Phytotherapeutics: an evaluation of the potential of 1000 plants. J Clin Pharm Ther. 2010 Feb; 35(1): 11-48.

Langrand J., Regnault H., X. Cachet, Bouzidi C., Villa A.F., Serfaty L., Garnier R., Miche S. 2014. “Toxic hepatitis induced by a herbal medicine.” Tinospora crispa Phytomedicine 21, 8-9 (July-August): 1120-1123.

Kuptniratsaikul V., Pinthong T., Bunjob M., Thanakhumtorn S., Chinswangwatanakul P.,Thamlikitkul V. 2011. “Effi cacy and safety of Derris scandens Benth extracts in patients with knee osteoarthritis.” Journal of Alternative and Complementary Medicine 17(2): 147-53.

World Health Organization. 2002. Traditional Medicine Strategy 2002-2005. WHO/EDM/TRM/2002.1. 2013. Traditional Medicine Strategy 2014-2023. ISBN 978 92 4 150609 0 (NLM classifi cation: WB 55)

Downloads

Published

2017-08-23

How to Cite

ท. ชัยสัมฤทธิ์โชค ส. (2017). Restore Thai Traditional Medicine’s Value with Buddhism and Science. Journal of Buddhist Studies Chulalongkorn University, 24(2), 55–83. Retrieved from https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jbscu/article/view/156688