สยามที่เมืองกรุงเก่า : กรุงศรีอยุธยาในจินตนาการ

บทคัดย่อ

การเขียนประวัติศาสตร์นิพนธ์ในทฤษฎีการสร้างอาณานิคมภายในของสยาม ที่ปัจจุบันสามารถทำให้เข้าใจกระบวนการตอบสนองของสยามกับประเทศตะวันตกภายใต้การดำเนินการปฏิรูปมณฑลเทศาภิบาล โดยเฉพาะบริเวณชายขอบได้เป็นอย่างดี แต่พื้นที่ที่ใกล้ศูนย์กลางสยาม โดยเฉพาะที่มณฑลกรุงเก่าอันมีสถานที่ตั้งและพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ที่ใกล้ชิดกับสยามกลับไม่ถูกอธิบายมากนักในทฤษฎีนี้ ทั้งนี้การศึกษาประวัติศาสตร์เกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับการกำหนดพื้นที่เขตอนุรักษ์โบราณสถาน และการกำหนดเขตสุขาภิบาลในมณฑลกรุงเก่า เป็นสิ่งที่ปรากฏในการศึกษาทางวิชาการก่อนหน้าหลายฉบับ แต่การศึกษาที่ดำเนินการภายใต้แนวคิดแบบการสร้างอาณานิคมภายในของสยามยังไม่ปรากฏมากนัก กระบวนการสร้างขอบเขตพื้นที่ดังกล่าวในแง่หนึ่งอาจพิจารณาได้ว่าสยามในฐานะผู้นำการเปลี่ยนแปลง พวกเขาเป็นผู้เข้ามาพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของชาวเมือง แต่ทว่าการกำหนดเขตดังกล่าวเป็นการย้ำให้เห็นว่าสยามกำลังทำหน้าที่เช่นเดียวกับเจ้าอาณานิคมตะวันตก สิ่งที่พวกเขากำหนดให้ว่าจะเป็นทั้งวิถีชีวิต หรือทั้งสิ่งก่อสร้างสถาปัตยกรรมต่าง ๆ ทำให้เมืองกรุงเก่ากำลังถูกกำหนดทิศทางให้เป็นดั่ง
กรุงศรีอยุธยาตามจินตนาการของพวกเขา ซึ่งทิศทางของจินตนาการนี้ยังส่งผลต่อเมืองกรุงเก่าผ่านแผนพัฒนา
ฉบับต่าง ๆ อย่างรุนแรงจนถึงปัจจุบัน